Cá khoai – một trong những món ẩm thực truyền thống của Việt Nam, không chỉ là một món ăn ngon mà còn là biểu tượng của sự đa dạng và phong phú trong ẩm thực của đất nước này. Cá khoai có cấu tạo rất đặc biệt, rất ít xương, chỉ có một đường sụn chạy dọc theo sống lưng. Thế nhưng loại cá này lại có hương vị cực kỳ ấn tượng. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thêm những thông tin liên quan đến cá khoai qua bài viết dưới đây bạn nhé!
Nguồn gốc của cá khoai
Cá khoai là giống cá khá phổ biến tại các tỉnh thành miền Trung, đối với người dân ở vùng khác ở trên cả nước còn khá lạ lẫm với loài cá này.
Cá khoai có tên gọi khoa học bằng tiếng anh Harpadon nehereus, đây là là dòng cá thuộc họ Synodotidae được tìm thấy vào năm 1822.
Cá khoai là dòng cá bản địa và nổi tiếng từ khu vực Mumbai cho đến khu vực biển Ả Rập và một số quốc gia thuộc vịnh biển Bengal.
Ngoài ra, cá khoai cũng được tìm thấy ở vùng biển Đông trong đó có Việt Nam.
Đặc điểm cá khoai biển
Cá khoai là dòng cá có kích thước nhỏ, mình tròn, xương sụn và rất mề. Một chú cá khoai khi trưởng thành chỉ to bằng khoảng 2 ngón tay của người lớn và dài khoảng 12 – 18cm.
- Phần đầu của cá khoai khá nhỏ, mắt nhỏ nhưng phần miệng tương đối lớn.
- Phần miệng của chúng mở rộng ra gần nắp mang, hàm dưới dài hơn phần hàm trên và có răng nhiều răng nhỏ và sắc.
- Thân hình của cá khoai khá tròn, mềm, thịt của chúng mềm như cháo. Chính vì đặc điểm này cá khoai còn được gọi là cá cháo, thịt trắng và không có vảy.
- Phần lưng có vây dài và, gần hậu môn có vây dài và mỏng. Đuôi khá mềm và được chia làm đôi ở thùy giữa.
Tập tính và sinh sản của cá khoai
Cá khoai ở nước ta thường tập trung sinh sống thành đàn ở các vùng biển thuộc khu vực duyên hải miền Trung (khu vực Thanh Hóa, Quảng Bình, Vũng Tàu), khu vực phía Bắc có Thái Bình nổi tiếng với giống cá khoai.
Cá khoai là một loài cá nhỏ, thức ăn của chúng chủ yếu là các loài ấu trùng, côn trùng và một số động vật giáp xác nhỏ sinh sống trong môi trường nước.
Chúng thường sinh sản từ khoảng tháng 7 – 8, tầm tháng 10 đến tháng 2 năm sau được coi là mùa cá khoai (thời điểm này cá khoai rất nhiều và giá thành của cá khoai cũng rất rẻ).
Tác dụng của cá khoai với sức khỏe con người
Theo Đông y, cá khoai vị ngọt, tính mát, không độc, tác dụng bổ hư, mát huyết, nhuận tràng, ích ngũ tạng… Ăn rất tốt với người gầy nóng, huyết hư, vị nhiệt miệng khô khát, táo bón, ho khan, đái tháo đường… Sau đây là một số món ăn thuốc từ cá khoai:
Canh cá khoai nấu rau cải cúc: cá khoai, cải cúc, gừng, hành gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Công dụng: bổ phế, nhuận táo, chỉ khái… Chữa phế nhiệt ho khan, viêm.
Cá khoai nấu rau cần: cá khoai, cà chua, rau cần ta, thì là, mùi tàu gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Công dụng: bổ huyết, mát huyết, dưỡng tỳ vị… Chữa chứng nội nhiệt khó lên cân, đau đầu chóng mặt, tăng huyết áp, ho khan, đại tiểu tiện không thông.
Lẩu cá khoai: cá khoai, xương lợn, giá đậu, dứa, cà chua, ớt, đậu phụ, ớt, gia vị vừa đủ nấu lẩu ăn. Rau ăn lẩu là cải cúc, rau muống. Công dụng: bổ hư, mát huyết, sinh tân… Chữa đái tháo đường, sắc mặt hình thể khô khan, người mệt mỏi, đau đầu chóng mặt.
Canh chua cá khoai: cá khoai, dứa, cà chua, dọc mùng, giá đậu, rau ngổ, hành lá, ớt, gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Công dụng: bổ huyết, thanh nhiệt, hạ khí… Trị táo bón, tiểu vàng ít, đau đầu chóng mặt, tăng huyết áp và các chứng liên quan nóng nhiệt.
Cháo cá khoai: cá khoai, gạo mới, đậu xanh, hành, ngò mùi, tiêu, mắm muối gia vị vừa đủ. Cá khoai tươi làm sạch cắt khúc, khi cháo chín bỏ cá vào, nêm gia vị ăn nóng. Công dụng: bổ hư, dưỡng tỳ vị, sinh tân… Thích hợp người già ăn kém, mệt mỏi, chứng phù do suy dinh dưỡng, trẻ em còi cọc chậm lớn.
Cá khoai nấu món gì ngon?
Cá khoai được coi là một loài cá đặc sản thơm ngon và vô cùng bổ dưỡng của người dân thuộc vùng biển duyên hải miền Trung.
Dưới đây chúng tôi sẽ giới thiệu cho các bạn một vài món ăn hấp dẫn được chế biến từ cá khoai.
Lẩu cá khoai Quảng Bình, Vũng Tàu
Lẩu cá khoai được coi là đặc sản của vùng đất Quảng Bình và Vũng Tàu. Nếu ai đã từng đến với 2 vùng đất này vào mùa cá khoai, chắc hẳn sẽ không bỏ qua món ăn hấp dẫn này.
Nguyên liệu để chế biến món lẩu cá khoai: cá khoai, xương ống heo, cà chua, thìa là, hành, me, nước mắm, gia vị…
Cách chế biến:
- Cá khoai làm sạch ướp cùng với ớt và chút muối để thêm đậm vị.
- Cà chua cắt miếng và đem xào cùng với hành củ và ớt băm nhỏ trong dầu.
- Sau đó cho xương vào xào cùng nước mắm rồi đem đi ninh.
- Khi chuẩn bị ăn lẩu thì cho thêm hành lá và thìa là vào.
- Khi ăn các bạn chỉ cần nhúng cá khoai vào nồi nước lẩu nóng hổi hấp dẫn.
- Cá khoai khi ăn rất mềm, ngọt vô cùng đặc biệt. Cá khoai ăn kèm cùng với chút rau mầm thanh mát vô cùng tuyệt vời.
Cá khoai kho tiêu
Nguyên liệu để chế biến món cá kho tiêu: cá khoai, nước hàng tỏi, hành tím, tiêu xay, chùm tiêu xanh, muối, nước mắm, đường và dầu ăn.
Cách chế biến:
Cá khoai rửa sạch ướp muối để hết mùi tanh, sau đó ướp cùng với các gia vị và nước hàng khoảng 20 phút thì đem đi kho.
Cá khoai chỉ cần kho khoảng 2 – 3 tiếng là có thể thưởng thức. Cá khoai kho tiêu vừa có vị ngọt của cá, chút cay nồng của tiêu xanh vô cùng hấp dẫn.
Cá khoai nấu ngót
Cá khoai nấu ngót – món ăn dân dã mà quen thuộc đối với người dân miền Tây.
Để chế biến món cá khoai nấu ngót ngon, nguyên liệu không thể thiếu: cá khoai làm sạch, tóp mỡ, gia vị, hành và thìa là….
Cách chế biến:
- Cá khoai rửa sạch, để ráo nước ướp cùng với chút hạt nêm.
- Chuẩn bị nồi nước sôi, cho mắm và tóp mỡ lên đun
- Tiếp tục thả cá vào nấu đến khi chín thì cho thêm ớt – hành lá và thìa là thái miếng.
- Khi thưởng thức cá khoai nấu ngót các bạn nên chấm cùng với nước mắm ớt sẽ ngon hơn rất nhiều.
Cá khoai chiên giòn
Cá khoai là dòng cá có thịt mềm, xương sụn có thể ăn được xương. Với đặc tính là thịt mềm nên khi chiên các bạn nên lăn qua bột sẽ ngon hơn rất nhiều.
Cá khoai trước khi lăn bột nên ướp cùng với chút tỏi băm nhuyễn, ớt cay băm, tiêu xay và chút bột nêm.
Khi cá ngấm gia vị thì đem lăn với bột rồi chiên ngập trong dầu đến khi vàng giòn.
Cá khoai chiên giòn khi thưởng thức nên chấm cùng chút mắm me vị chua thanh sẽ ngon hơn rất nhiều.
Cá khoai nấu canh chua
Cá khoai nấu canh chua lá giang và thơm là món ăn đặc trưng của người dân Quảng Bình. Món ăn không chỉ có vị ngọt đậm đà của cá mà còn có mùi thơm ngọt của dứa.
Nguyên liệu: cá khoai, lá giang, cà chua, 1 quả dứa (nên lựa chọn dứa vẫn còn xanh, không nên lựa chọn dứa chín), nước mắm, hạt nêm, hành lá và ớt tươi.
Cách chế biến:
- Cá rửa sạch ướp cùng với hạt nêm cho đậm vị.
- Cà chua và dứa bổ miếng nhỏ xào cùng với dầu ăn, khi chín thì cho nước vào đun.
- Sau đó cho cá vào nấu trong nước cà chua và dứa đến khi gần chín thì cho thêm lá giang và hành lá vào.
- Chỉ nên nấu cá khoai khoảng 10 – 15 phút là cá chín, không nên nấu cá quá lâu như vậy cá sẽ rất dễ bị nát.
- Canh chua cá khoai nên thưởng thức khi còn nóng và nên ăn kèm cùng với rau sống sẽ ngon hơn.
Bên cạnh những món ăn đặc sắc kể trên, còn rất nhiều món ăn hấp dẫn được chế biến từ cá khoai: cá khoai rim, cá khoai chưng trứng, om dưa chua, lẩu cá khoai nhúng dấm, hấp mỡ hành, kho ném, kho nghệ…
Cá khoai giá bao nhiêu tiền 1Kg?
Thông thường cá khoai sẽ có giá dao động trong khoảng 220 nghìn đồng/kg khi vào mùa cá. Nếu như không phải mùa cá, mức giá có thể cao hơn rất nhiều.
Cá khoai với đặc tính khi mang lên bờ sẽ bị chết, rất khó bảo quản. Chính vì vậy khi vào mùa cá khoai, số lượng cá lớn người dân thường đem cá đi phơi khô.
Khô cá khoai giá bao nhiêu? Khô cá khoai có mức giá khá cao, cao hơn nhiều lần so với cá khoai tươi. 1 kg cá khoai khô có mức giá khoảng 600 nghìn đồng/kg.
Vì mức giá thành của cá khoai khô tương đối cao, khi lựa chọn mua cá các bạn nên lựa chọn những địa điểm uy tín để đặt mua, tránh mua phải cá khoai kém chất lượng.
Mua, Bán cá khoai ở đâu tại Hà Nội, Tp Hcm?
Cá khoai sinh sống chủ yếu ở các vùng biển thuộc tỉnh Thái Bình và các tỉnh thành thuộc duyên hải miền Trung.
Nếu như các bạn sinh sống tại các khu vực này có thể dễ dàng đặt mua cá khoai tươi sống với mức giá rẻ.
Những người dân ở các vùng như Hà Nội, Sài Gòn và thành phố Hồ Chí Minh thì nên đặt mua tại các trang chuyên buôn bán hải sản uy tín hoặc các siêu thị.
Cá khoai sinh sống chủ yếu ở các vùng biển thuộc tỉnh Thái Bình và các tỉnh thành thuộc duyên hải miền Trung.
Nếu như các bạn sinh sống tại các khu vực này có thể dễ dàng đặt mua cá khoai tươi sống với mức giá rẻ.
Những người dân ở các vùng như Hà Nội, Sài Gòn và thành phố Hồ Chí Minh thì nên đặt mua tại các trang chuyên buôn bán hải sản uy tín hoặc các siêu thị.
Những lưu ý khi ăn cá nhất định phải biết
Hạn chế ăn cá sống
Nhiều người thường cho rằng cá càng tươi càng tốt và cho rằng khi còn sống là bổ dưỡng nhất. Tuy nhiên, theo các chuyên gia đây là một quan điểm hoàn toàn sai lầm. Bởi vì trong cá sống thường chứa nhiều các loại ký sinh trùng, vì thế nếu không được chế biến kỹ sẽ dễ dàng xâm nhập vào cơ thể gây hại đến sức khỏe.
Đặc biệt, ăn cá sống dưới dạng sushi và gỏi luôn có nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn và ký sinh trùng, dù đã được sơ chế. Do đó để không làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tốt nhất bạn nên cẩn thận khi sử dụng các món ăn chưa được chế biến chín.
Không nên ăn mật cá
Trong Đông y, mật cá sau khi được điều chế sẽ trở thành vị thuốc có tác dụng chữa bệnh đau mắt, viêm họng, giúp phòng chống ung thư… vô cùng hữu hiệu. Tuy nhiên, việc dùng mật cá tươi chưa được chế biến hay làm không đúng cách có thể gây ngộ độc, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, trong mật cá thường có chất tetrodotoxin – gây ảnh hưởng trực tiếp lên hệ thần kinh dẫn đến mệt mỏi, suy hô hấp, rối loạn hành vi… Nếu gặp phải trường hợp ngộ độc mật cá này, bạn nên đào thải chất độc ra khỏi cơ thể bằng cách gây nôn và nhanh chóng đến bệnh viện.
Vì thế, khi làm cá, các chị em nội trợ tốt nhất nên bỏ phần mật đi để tránh gây hại cho bản thân cũng như cả gia đình.
Đừng ăn cá khi đói
Việc ăn cá khi đói khiến cho nguy cơ mắc bệnh gout tăng lên. Đó là vì cá có hàm lượng chất đạm cao. Ăn cá khi đói sẽ làm tăng lượng purine chuyển hóa thành axit uric – một loại axit làm tổn thương ở mô, dẫn đến bệnh gout.
Nguy cơ mắc bệnh này sẽ càng cao hơn khi ăn cá biển, bởi vì những loại cá này ở tầng nước sâu nên hàm lượng đạm rất cao. Không chỉ riêng cá mà các loại hải sản khác cũng được các bác sĩ khuyến cáo không nên dùng thường xuyên, đặc biệt là các bệnh nhân bị gout.
Cá chiên ngon nhưng không tốt
Những món cá chiên giòn dễ chế biến lại thơm ngon. Tuy nhiên, việc chiên cá quá lâu với dầu ăn có thể làm mất chất dinh dưỡng. Đồng thời, lượng chất béo quá nhiều có thể gây ra các bệnh về tim mạch, béo phì nếu thường xuyên ăn.
Xem thêm: Những thông tin liên quan đến ba khía có thể bạn chưa biết?
Kết
Trên đây là những thông tin liên quan đến cá khoai do baokhuyennong.com đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Cá khoai là một loại thực phẩm ngon, bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe. Hãy bổ sung cá khoai vào thực đơn ăn uống của gia đình bạn để nâng cao sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật.Hy vọng rằng với những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin hơn về cá khoai bạn nhé!