Hải sâm là động vật không có xương sống, giá trị dinh dưỡng cao, thường được ứng dụng để bồi bổ sức khỏe và điều trị một số bệnh lý liên quan. Trong y học, Hải sâm được xem là có tác dụng tăng cường sức đề kháng, cải thiện khả năng hấp thụ oxy và chống lại mệt mỏi cơ tim. Cùng chúng tôi tìm hiểu thêm những thông tin về Hải sâm qua bài viết dưới đây bạn nhé!
Đặc điểm nhận dạng
Hải sâm biển hay còn gọi là con Đỉa biển, là một loại động vật không có xương sống, hình dạng bên ngoài giống như con đỉa. Hải sâm thường có cấu tạo hình ống, bên ngoài có nhiều khối sần, u cục, không phân biệt được đầu – đuôi, ở giữa thân có một lỗ nhỏ, đây được xem là “miệng” của Hải sâm.
Xung quanh miệng của Đỉa biển có rất nhiều xúc tua nhỏ. Đây được xem là những “cánh tay”, có tác dụng thu thập và cho thức ăn vào miệng. Thức ăn chủ yếu của Đỉa biển là xác chết của động vật dưới biển, phù du và các chất hữu cơ ở đáy biển.
Các loại Hải sâm phổ biến
Theo thống kê, hiện tại ở Việt Nam có khoảng 50 loại Đỉa biển. Tuy nhiên các loại phổ biến thường bao gồm:
Loại xúc tu chia nhánh thường xuất hiện ở Vịnh Bắc Bộ có tên khoa học là Leptopentacta Tybica. Đây là loại Hải sâm nhỏ, có khoảng 10 xúc tu, trong đó có 2 xúc tu nhỏ phát triển ở phần bụng.
Hải sâm không có chân ống, hình dạng giống con giun thường ở độ sâu khoảng 10 – 50 mét, nơi có bùn cát dạng nhuyễn.
Hải sâm Holothuria martensil L có khoảng 20 xúc tu, sống ở vùng nước triều, có giá trị kinh tế cao.
Công dụng của hải sâm
Đông y cho rằng hải sâm có vị mặn, tính ấm đi vào các kinh Tâm, Tỳ, Thận và Phế. Có công năng bổ thận ích tinh, thêm tinh tủy, tráng dương, sát khuẩn, dưỡng huyết nhuận táo, sử dụng trị mọi chứng hư lao như các chứng huyết hao tổn, hư nhược, liệt dương, di tinh, mộng tinh, tiểu tiện nhiều lần, táo bón, lỵ kinh niên. Liều dùng trung bình cho mỗi ngày là 12 – 20g, có khi tới 40g. Thứ hải sâm to lớn, mình có gai gọi là Hải sâm tử, sắc xanh đen, mềm là loại tốt.
Trong nhiều y thư cổ như: Bản thảo tùng tân, Bản thảo nhiếp yếu, Cương mục thập di, Dược tính chỉ nam… đều nói hải sâm bổ thận kinh, ích tinh tủy, tiêu đờm dãi, giữ gìn điều nhiếp tiểu tiện, có tính tráng dương, sát khuẩn, chữa trị được chứng lở có sâu, lại giáng được hỏa, bổ ích thận, thông lợi tràng vị, nhuận chỗ táo kết, trị mọi chứng hư lao, ốm yếu gầy còm. Đặc biệt có khả năng kháng ung nên còn được phối hợp trong trị liệu ung thư…
Ngay từ xa xưa hải sâm đã được mệnh danh là “Nhân sâm của biển cả”. Về mặt thực phẩm có nhiều y gia đã coi thịt hải sâm ngang tầm với tám món ăn cao lương mỹ vị nổi tiếng trong “Bát trân” của phương Đông sử dụng trong cung đình.
Phân tích thành phần dinh dưỡng trong 100g thấy proteine chiếm 75,6g cao gần gấp 5 lần thịt lợn nạc và 3,5 lần ở thịt bò. Đặc biệt hơn là trong hải sâm chứa hàm lượng các acid amine khá cao như: lysine, proline, arginine, histadine, acide glutamic, thionine, leucine, isolecine, acide aspartic, tyrosine… cùng nhiều yếu tố vi lượng như phosphore, đồng, sắt, mangan, kẽm… đặc biệt có chất selenium (Se) có tác dụng giải độc kỳ diệu làm vô hiệu các kim loại nặng đi vào cơ thể qua đường ăn uống như chì hay thủy ngân và đào thải ra qua đường niệu. Nhiều các vitamin có mặt như: B1, B2, B12, C…,và hàm lượng nội tiết tố rất cao như testosterone, progesterone (theo GS. Nguyễn Tài Lương, Viện Công nghệ sinh học, là chủ nhiệm đề tài hải sâm, cho biết hàm lượng nội tiết này có mặt đồng đều ở tất cả các con hải sâm chứ không phải chỉ ở một số con). Các chất có hoạt tính sinh học như: lectin, saponin glucoside (các glucoside tritecpen), trong đó có 2 loại saponine là Rg (gây hưng phấn thần kinh, chống mệt mỏi và tăng cường thể lực) và Rh có tác dụng ức chế các tế bào ung thư.
Những lợi ích thần kỳ của Hải sâm
Bổ ích cường tráng
Về mặt dinh dưỡng, hải sâm là loại thực phẩm chứa nhiều chất đạm (đến 55%), ít chất béo. Thành phần chất đạm gồm nhiều acid amin cần thiết cho cơ thể như glycine, arginine, leucine, alanine, glutamine, tauri. Hải sâm còn chứa nhiều chất khoáng vi lượng có ích như kẽm, sắt, đồng, iod, crôm… hơn các loài thủy, hải sản khác.Gần đây, các nhà khoa học đã nghiên cứu và phát hiện ra trong hải sâm của Việt Nam có hoạt chất Holothurin B có nhiều tác dụng sinh học quý.
Bổ thận điền tinh, thích hợp với các trường hợp di tinh, liệt dương, tiểu tiện nhiều lần về đêm: các nhà khoa học đã chứng minh lượng testosteron trong hải sâm khô cao gấp 400 lần so với lượng có trong thịt gà trống. Chất testosteron, theo y học, giữ vai trò quyết định khiến đấng mày râu có thực sự “nam tính” hay không và “nam tính” đến mức nào.
Người lớn tuổi ban đêm thường đi tiểu, thanh niên thân thể suy nhược bị di tinh, lấy hải sâm làm chủ, rồi phối hợp thêm với thịt hoặc các vị thuốc như hoài sơn, kỷ tử… hầm hoặc chung để làm thức ăn, sẽ có hiệu quả tốt.
Bổ huyết, thường dùng cho các trường hợp thiếu máu: theo kết quả nghiên cứu của dinh dưỡng học hiện đại, hải sâm là một trong những loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng hết sức phong phú. Các nhà khoa học Trung Quốc ước tính cứ 100g hải sâm khô có chứa 76g protein, cao gấp 5 lần so với thịt lợn nạc và 3,5 lần so với thịt bò. Hải sâm còn có hàm lượng cao các acid amin quý như lysine, proline… và nhiều nguyên tố vi lượng như P, Cu, Fe…
Hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch: do chứa rất ít lipid và hầu như không có cholesterol nên hải sâm là loại thực phẩm bồi bổ lý tưởng cho những người bị rối loạn lipid máu và bị các bệnh lý động mạch vành. Hải sâm bổ sung các acid amin thiết yếu, các nguyên tố vi lượng giúp cơ thể chống lại mệt mỏi, tăng cường miễn dịch, tăng sức đề kháng cho cơ thể, cải thiện khả năng hấp thụ oxy, chống mỏi cơ tim.
Trị cao huyết áp ở người lớn tuổi: đa số trường hợp cao huyết áp nơi người lớn tuổi do thận tinh bất túc, dùng hải sâm 20g, gạo 100g hoặc hải sâm 20g, đỗ trọng 12g, gạo 100g, nấu cháo ăn vào buổi sáng.
Hỗ trợ điều trị bệnh tiêu khát (đái tháo đường): hải sâm bổ dưỡng, nhiều protein, không cholesterol, vì vậy rất thuận lợi cho thực đơn người bệnh đái tháo đường.
Người bị đái tháo đường, có thể dùng hải sâm xào đậu ván (đậu trắng). Hải sâm bổ dưỡng, đậu ván có “đường chậm” giúp glucoz-huyết ít dao động sau bữa ăn. Vỏ đậu ván cho chất khoáng crom cần thiết cho việc điều hòa glucoz-huyết.
Hải sâm có tác dụng chống mệt mỏi cơ bắp, duy trì trạng thái hoạt động cao; chống lão hóa; tăng cường hoạt động của thần kinh và tăng phản xạ, ổn định tâm lý. Nó có những tính chất trị bệnh độc đáo như nhân sâm.
Hỗ trợ điều trị ung thư: trong hải sâm có nhiều loại vitamin, hoóc-môn, các chất có hoạt tính sinh học trong đó có 2 loại saponin là Rg (gây hưng phấn thần kinh, chống mỏi mệt và tăng cường thể lực) và Rh (có tác dụng ức chế tế bào ung thư).
Giải độc cơ thể
Trong hải sâm có chứa Se – một chất giải độc kỳ diệu, làm vô hiệu hóa các kim loại nặng đi vào cơ thể qua đường ăn uống (như chì, thủy ngân) để thải ra nước tiểu.
Trị suy nhược thần kinh
Hải sâm 100g, hạt sen 200g, mật ong 50ml. Hải sâm, hạt sen sấy khô tán bột, dùng mật ong luyện viên bằng hạt ngô phơi khô, mỗi lần uống 6 viên với nước sôi để nguội.
Trị thận dương hư, người cao tuổi suy nhược, tay chân lạnh: hải sâm 20g, thịt dê120g, gừng 10g. Thêm gia vị, nấu chín nhừ, ăn nóng trong bữa cơm.
Trị lở ngứa: hải sâm 100g, dầu vừng 150ml. Hải sâm sấy khô tán bột, cho vào dầu vừng, trộn đều, bôi hàng ngày.
Trị các loại lở loét: hải sâm, sấy khô, tán bột, bôi.
Món ăn dùng hải sâm
Hải sâm xào nấm đông cô: hải sâm bổ dưỡng, bổ tinh tủy. Nấm đông cô giúp trí óc minh mẫn, nhuận trường, chống ung thư. Giúp bệnh nhân xạ trị ít rụng tóc và ăn được.
Hải sâm xào mướp đắng: hải sâm bổ âm, nhiều protein, không cholesterol. Mướp đắng mát gan, thanh nhiệt, trị đái tháo đường. Người bị cao huyết áp và bệnh đái tháo đường nên dùng món này.
Hải sâm xào ớt ngọt: hải sâm bổ dưỡng, chống lão hóa; ớt ngọt chống oxy hóa, chống lão hóa. Món này chống lão hóa, ngừa ung thư.
Hải sâm 20g, khổ qua 200g: thêm gia vị, nấu canh ăn trong bữa cơm, trị đái tháo đường.
Lợi ích của người phụ nữ khi ăn hải sâm
Hải sâm từng được mệnh danh là thần dược của sắc đẹp vì trong thành phần hải sâm có hơn 60% là collagen giúp gia tăng thời gian tồn tại các tế bào – trực tiếp tham gia tái tạo tế bào và ngăn ngừa quá trình lão hóa rõ rệt. Mặt khác, hàm lượng testosteron trong hải sâm cũng khá cao, đây là 1 loại hoóc môn giúp cải thiện và điều hòa nội tiết tố nữ, tăng cường sức dẻo dai và sức khỏe cho chị em.
Hải sâm có chứa hàm lượng đạm rất cao, thành phần chất đạm gồm 18 loại acid amin quý rất cần thiết cho cơ thể, trong đó có arginine – acid amin rất cần thiết để tăng cường chức năng miễn dịch của cơ thể, giúp giảm viêm sưng, giảm triệu chứng suy yếu của cơ thể, tăng cường lưu thông máu, giúp ngăn ngừa cảm cúm, tăng cường hệ miễn dịch và cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Ngoài ra, trong thành phần hải sâm còn có acid nicotinic, taurine, kali, niken và chất dinh dưỡng khác có tác dụng loại bỏ nhanh chóng mệt mỏi, điều chỉnh chức năng hệ thống thần kinh… Mỗi ngày dùng hải sâm, sức khỏe và sắc đẹp luôn song hành cùng với bạn.
Lợi ích khi dùng hải sâm đối với phụ nữ mang thai
Hải sâm chứa nhiều chất đạm, ít chất béo. Thành phần chất đạm gồm 18 loại acid amin trong đó có các loại acid amin quý rất cần thiết cho cơ thể như glycine, phenylalanine,threonine, arginine, leucine, alanine, glutamine, tauri… Hải sâm còn chứa nhiều chất khoáng vi lượng có ích như kẽm, sắt, đồng, iod, crôm… Về mặt dinh dưỡng, hải sâm rất cần thiết cho nhu cầu bổ sung dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai.
Hải sâm chứa các thành tố cần thiết cho chức năng tạo máu của cơ thể, giúp điều trị chứng thiếu máu ở bà mẹ mang thai, làm giảm nguy cơ bị cảm lạnh. Hải sâm có chứa khoáng chất sắt cần thiết, trong khi hải sâm có chứa Holothurin có thể kích thích sự phát triển của hồng cầu tủy xương, có chức năng tạo máu.
Ngoài ra khi phụ nữ mang thai hàm lượng progesterone thay đổi không đồng đều dễ dẫn đến nhiễm một số loại vi khuẩn có hại, trong hải sâm có chứa thành phần Holothurin có thể ức chế vi khuẩn gây bệnh và nấm gây bệnh (Trichophyton, Mucor, Candida, Aspergillus và trichomonas) tăng trưởng, giúp tăng cường khả năng miễn dịch của mẹ và sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.
Trong hải sâm còn có chứa lượng lớn acid béo không no là DHAvà EPA, là chất cần thiết cho sự phát triển của tế bào thần kinh não của thai nhi, cũng như iốt giúp phát triển trí lực của thai nhi.
Phụ nữ mang thai được khuyến khích sử dụng hải sâm ngay từ đầu thai kỳ, nó không chỉ có lợi cho sức khỏe của họ mà còn cho sự phát triển lành mạnh và đầy đủ cho đứa con sắp chào đời của mình.
Lợi ích của người già khi ăn hải sâm
Điều chỉnh lipid trong máu, điều chỉnh lượng đường trong máu, và ngăn ngừa quá trình lão hóa, loại bỏ mệt mỏi, cải thiện khả năng miễn dịch, tăng cường khả năng kháng bệnh hải sâm … Đây là các ích lợi tuyệt vời của hải sâm đối với người cao tuổi.
Hải sâm bổ dưỡng, nhiều protein, ít lipid và không Cholesterol: thực phẩm bồi bổ lý tưởng cho người bệnh đái tháo đường, bệnh động mạch vành, suy nhược thần kinh, bổ huyết (thường dùng cho các trường hợp thiếu máu). Hổ trợ điều trị bệnh tim mạch, huyết áp cao ở người lớn tuổi.
Hải sâm cũng có độc
Người tiêu dùng nên thận trọng khi mua hải sâm để sử dụng, vì không phải tất cả hải sâm đều an toàn.
Hiện nay có khoảng 1,100 loài hải sâm trên thế giới. Nhưng trong đó không phải loại nào cũng ăn được. Ở vùng biển Trung Quốc có tới 150 loài thì mới 28 loài ăn được.
Ở Việt Nam thì có khoảng 50 loài phổ biến là hải sâm đen (Holothuria vagabunda), hải sâm trắng (H.scabra), hải sâm vú (Microthele nobilis Selenka), hải sâm mít (Actinopyga echinites Jaeger), hải sâm mít xanh (Ctinopyga caerulea Samyn), hải sâm hổ phách (H. thelenota), hải sâm lựu The Lenota Ananas…Trong đó loài sản sâm trắng được đánh giá là có giá trị nhất.
Những con to, dài, da không có gai thì chất lượng kém hơn loại thịt dính, nhiều gai. Dù thuộc họ cao quý nhưng trong tổng số các loài đang sinh sống thì cũng có rất nhiều loài độc hại như hải sâm Stichopus variegates, Holothuria martensu… Những chú hải sâm này chứa độc tố lanostane là một loại chất gây ức chế enzyme cực mạnh. Vì vậy chúng có thể gây ngộ độc, tử vong nếu sử dụng.
Xem thêm: Bào ngư và những giá trị dinh dưỡng của bào ngư có thể bạn chưa biết?
Kết
Trên đây là những thông tin liên quan đến hải sâm do baokhuyennong.com đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Từ đặc điểm hình dạng, môi trường sống đến giá trị dinh dưỡng và ứng dụng y học, hải sâm đã chứng tỏ là một nguồn tài nguyên quý giá đối với sức khỏe của chúng ta. Hy vọng với những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin hơn về loại hải sâm này bạn nhé!
