Cá Nóc là một loài cá cực độc nhưng lại là món ăn được nhiều người trên thế giới yêu thích, đặc biệt là ở Nhật Bản. Tại Nhật Bản cá nóc được dùng làm nguyên liệu để chế biến những món ăn cao cấp. Chúng có mặt trong thực đơn của những bữa tiệc chiêu đãi, tiệc tối hoặc những sự kiện mang tính trang trọng. Lý do tại sao là loài cá cực độc nhưng lại được ưa chuộng đến thế, mời các bạn cùng BaoKhuyenNong tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.
Nguồn gốc
Cá Nóc có tên gọi gần giống với cá lóc, chính vì vậy có khá nhiều người nhầm lẫn giữa 2 loại cá này. Để phân biệt được cá nóc, các bạn cần hiểu về nguồn gốc và đặc điểm của của chúng.
Cá Nóc là loài cá thuộc bộ cá nóc có tên tiếng anh là Tetraodontiformes. Bộ cá nóc được tìm thấy vào khoảng 95 triệu năm trở về trước. Hiện nay trên thế giới phát hiện khoảng hơn 120 loài cá nóc và được phân bổ chủ yếu ở vùng nhiệt đới.
Đặc điểm sinh học
Đặc điểm hình thái
Cá nóc được mệnh danh là một trong những động vật độc nhất ở trên thế giới. Cá nóc là dòng cá không có vảy, không có vây bụng, các phần vây còn lại khá đề và rất mềm.
Cá nóc có thân hình tròn về phía trên giống như quả bóng, phần dưới gần với đuôi thì thuôn dài giống với đa số các loài cá khác. Phần đầu của cá tương đối tròn, mắt to và hơi lồi, miệng nhỏ – tròn – răng rất chắc khỏe, cá nóc là loài không có khe mang chỉ có lỗ mang.
Cá nóc là loài cá có nội tạng vô cùng độc nhất là gan của chúng, đôi khi phần da của cá cũng chứa độc. Chính vì thế, khi chế biến cá phải là những người có tay nghề thì mới chế biến được cá nóc an toàn.
Đặc điểm môi trường sống
Cá nóc có rất nhiều loài, mỗi loài sẽ tập trung sinh sống ở các vùng khác nhau. Có loài sinh sống ở vùng nước ngọt, có loài sinh sống ở vùng nước mặn (biển).
Nơi sống chủ yếu của chúng là khu vực đáy, các rạn san hô, đầm lầy, sông, hồ, hoặc cũng có thể là các vùng nước ven bờ, cửa sông. Cá nóc được tìm thấy nhiều ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới thuộc Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương.
Đặc điểm sinh sản
Cá nóc là dòng cá cực độc, khi chúng đến thời kỳ sinh sản lượng độc tiết ra của loài cá này càng cao. Cá nóc là một trong những loài cá sinh sản theo hình thức đẻ trứng.
Thông thường, cá nóc sẽ sinh sản vào khoảng tháng 2 – 3 và tháng 7 – 9 hàng năm. Đây cũng chính là thời gian độc tính của cá ở mức cao nhất – thời gian này không nên sử dụng cá nóc làm thực phẩm
Cá cái đến mùa sinh sản sẽ đẻ trứng lên các giá thể, cá đực sẽ bơi theo sau để thụ tinh cho trứng, chăm sóc và bảo vệ trứng đến khi nở thành cá con.
Thức ăn của cá nóc
Cá nóc sinh sống ở rất nhiều nơi và ở rất nhiều không gian. Có loài cá nóc sống trong môi trường biển (nước mặn) nhưng cũng có những loài sống ở trong môi trường nước ngọt.
Loài cá nóc là loài cá ăn tạp nên thức ăn của chúng cũng khá phong phú. Một số loại thức ăn yêu thích của cá nóc: ốc nhỏ, cá con, các loại sinh vật phù du….
Phân loại cá nóc
Cá nóc ở Việt Nam có rất nhiều loại, dưới đây BaoKhuyenNong sẽ liệt kê một vài loài cá nóc thường thấy ở các vùng biển Việt Nam.
Cá nóc da beo (Cá nóc cảnh)
Cá nóc da beo có độc không? Câu hỏi này được rất nhiều người thắc mắc. Cá nóc da beo là dòng cá ít độc được dùng làm thức ăn và nuôi làm cảnh. Cá nóc da beo là dòng cá nhỏ và có màu sắc tương đối đẹp với những chiếc đốm màu xanh – đen giống như con bào. Cá nóc da beo có tác dụng tiêu diệt những loài cá, ốc có hại cho mùa màng. Dòng cá nóc này thường sinh sống thành bầy đàn.
Cá nóc da beo ăn gì? Cá nóc da beo là loài cá ăn tạp, thực phẩm yêu thích của chúng là động vật. Do đó, thức ăn chính của dòng cá này là các loài cá nhỏ, các ấu trùng trong nước và các loài ốc nhỏ có hại.
Cá nóc da beo mua ở đâu? Cá nóc da beo thường được nuôi làm cá cảnh, các bạn có thể dễ dàng tìm mua tại các cửa hàng cá cảnh ở hầu hết các tỉnh thành của nước ta.
Cá nóc nhím (Cá nóc biển)
Cá nóc nhím hay còn gọi là cá nóc gai có điểm đặc trưng có chính là những chiếc gai nhọn dài từ 10 – 20cm trông giống với lông nhím nên chúng được gọi là cá nóc nhím hoặc cá nóc gai.
Khi dòng cá này gặp những tác động, như một hình thức tự vệ phần bụng của chúng sẽ phình to như con cầu gai để bảo vệ bản thân chúng.
Cá nóc mít – các nóc nước ngọt
Cá nóc mít là một loài cá khá phổ biến tại các vùng biển Việt Nam. Dòng cá này là dòng cá cực độc. Không chỉ có vậy, đã có ghi nhận nhiều trường hợp cá nóc mít cắn người.
Chính vì vậy, khi nhìn thấy loài cá này các bạn nên tránh và không nên sử dụng cá nóc mít làm thực phẩm.
Cá nóc mít là thân hình khá nhỏ, màu sắc của chúng có màu vàng nâu, phần bụng của chúng tròn và có màu trắng sáng. Dòng cá này thường được tìm thấy ở khu vực miền Tây, được khuyến cáo con người không nên tiếp xúc và ăn.
Ngoài những loài kể trên, còn rất nhiều loài cá nóc các bạn cũng nên tìm hiểu: cá nóc khế, nóc hòm, cá nóc có bốn răng….
Các món ăn chế biến từ cá nóc
Cá nóc ở Việt Nam có khoảng hơn 60 loài, trong đó 1/2 là có độc. Những loài còn lại vẫn có thể sử dụng để làm thực phẩm. Dưới đây là một số món ăn được chế biến từ cá nóc.
Cá nóc sashimi
Cá nóc được làm sạch, khéo léo loại bỏ hết nội tạng và da cá. Sau đó cá được thái thành những lát mỏng ăn kèm cùng với mù tạt và xì dầu. Nếu như có cơ hội đặt chân đến đất nước Nhật Bản, các bạn hãy thử một lần thưởng thức món cá nóc sashimi.
Cá nóc hấp bầu
Cá nóc hấp bầu là món ăn được nhiều người yêu thích, tuy nhiên khi chế biến các món ăn từ cá nóc vẫn cần thận trọng. Cá nóc được làm sạch (loại bỏ hết toàn bộ nội tạng và da) được ướp cùng với gia vị, hành, ớt. Sau đó đem hấp ở trong trái bầu đến khi chín. Thịt cá nóc khi thưởng thức giống với thịt gà nhưng đậm đà hơn rất nhiều.
Cá nóc nướng
Cá nóc nướng món ăn dân gian được nhiều người yêu thích. Mặc dù thơm ngon là vậy, nhưng cũng không nên mạo hiểm thưởng thức vì rất dễ bị nhiễm độc. Cá nóc nướng được ướp cùng với riềng, sả, ớt và gia vị nướng trên bếp than hoa vô cùng thơm.
Cá nóc kho nghệ
Cá nóc kho nghệ được rất nhiều người dân miền Tây yêu thích.Thịt cá nóc khi kho cùng với nghệ sẽ không còn mùi tanh của cá, thịt của cá mềm và có màu vàng óng của nghệ trông vô cùng hấp dẫn.
Độc ở cá nóc có từ đâu
Chất độc của cá nóc tập trung ở da, ruột, gan, cơ bụng, túi tinh và nhiều nhất ở trứng cá, vì vậy con cái độc hơn con đực và đặc biệt mùa sinh sản, chất độc đó gọi là tetrodotoxin. Đây là một loại độc tố thần kinh cực độc, gấp hơn 1.200 lần so với cyanua. Độc tố của một con cá đủ giết chết 30 người.
Một điều thú vị là bản thân con cá nóc không thể sinh tổng hợp được độc tố; chất tetraodotoxin trong cá nóc là do các vi khuẩn cộng sinh (symbiotic bacteria), chủ yếu là nhóm Pseudomonas và Vibrio vì một vài loại khác sinh tổng hợp ra. Do đó, nếu cá nóc được nuôi dưỡng cách ly thì độc tố không hiện diện.
Bình thường độc tố tồn tại trong cá ở dạng tiền độc tố tetrodomin không độc. Khi cá bị ươn hoặc bị bầm dập, tetrodomin sẽ biến đổi thành tetrodotoxin gây độc. Đun sôi ở nhiệt độ 1.000C trong 6 giờ độc tố tetrodotoxin mới giảm đi 50%, nó chỉ mất đi hoàn toàn khi đun sôi 2.000C trong 10 phút. Vì thế, chúng ta không thể làm mất độc cá nóc bằng cách nấu và chế biến thông thường.
Triệu chứng ngộ độc ở cá nóc
Cá nóc vốn được biết là một loài cá cực độc, nhưng tại sao chúng lại được nhiều quốc gia sử dụng. Nguyên nhân do đâu chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé!
Cá nóc là loài chứa rất nhiều độc tính, chính vì thế nhiều chuyên gia đã khuyến cáo không nên ăn và nước ta có nhiều nghị định cấm khai thác cá lóc để làm thực phẩm.
Không phải tất cả các loài cá nóc đều có độc, mỗi loài cá sẽ có mức độ độc khác nhau và mức độ tác động lên cơ thể người khác nhau.
Độc của cá nóc khi ngấm vào cơ thể con người sẽ có những triệu chứng như sau:
- Tay chân hoặc một số vị trí khác trên cơ thể sẽ mất cảm giác. Tùy theo lượng độc ngấm vào
- Cơ thể mệt mỏi, toát nhiều mồ hôi, buồn nôn và có hiện tượng đau bụng.
- Nước bọt nhiều, nói nhảm, mắt mở to.
- Cơ thể tê liệt hoàn toàn, hạ huyết áp, co giật và tử vong (đây là mức độ nhiễm độc cao nhất).
Hiện nay vẫn chưa có thuốc để chữa độc của cá nóc, cho nên khuyến cao không nên tự chế biến cá nóc làm thực phẩm.
Cá nóc mua ở đâu? Giá bao nhiêu tiền 1Kg?
Trên thị trường hải sản của nước ta thường không có buôn bán cá nóc. Chỉ có các tiệm buôn bán cá cảnh mới bán dòng cá nóc beo về làm cảnh.
Giá của cá nóc beo khá rẻ, trung bình chỉ mất 5000 nghìn đồng là các bạn có thể sở hữu một chú cá nóc da beo về làm cảnh đẹp.
Trên đây, BaoKhuyenNong đã chia sẻ đến các bạn đọc tất cả những thông tin về loài cá nóc cực độc này nhé. Qua bài viết này các bạn sẽ có thêm được nhiều thông tin hơn để phân biệt các loại cá độc này để bảo vệ sức khỏe của chình mình. Hy vọng bài viết này sẽ có ích cho các bạn đọc.
