Bào ngư hay còn gọi là Hải sâm, là một loại động vật thân mềm sống ở vùng nước ven biển, được ví như “ngọc trai” của đại dương bởi hương vị thơm ngon, giá trị dinh dưỡng cao và vẻ ngoài sang trọng. Bào ngư từ thời xa xưa đã là món ăn quý hiếm, là một trong những “bát trân”, những món ăn chỉ xuất hiện trong các bữa ăn vương giả. Vậy bào ngư là gì mà lại quý như vậy? Chúng sống ở đâu, có lợi ích gì về dinh dưỡng? Tất cả những thắc mắc đó sẽ được giải đáp trong bài viết sau đây.
Thành phần dinh dưỡng có trong bào ngư
Bào ngư rất bổ dưỡng và là một nguồn tuyệt vời của protein, iốt và axit béo omega-3. Nó cũng cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng và cực kỳ ít chất béo.
Theo Cơ sở dữ liệu dinh dưỡng USDA, bào ngư (85 gram) nấu chín cung cấp khoảng:
- Lượng calo : 161
- Selen : 44 mcg (63% giá trị hàng ngày)
- Protein : 16,7 g (33% giá trị hàng ngày)
- Axit pantothenic : 2.440 mg (24% giá trị hàng ngày)
- Sắt : 3,23 mg (18% giá trị hàng ngày)
- Photpho : 184,45 mg (18% giá trị hàng ngày)
- Magiê : 47,60 mg (12% giá trị hàng ngày)
- Thiamin : 0.187 mg (12% giá trị hàng ngày)
- Vitamin B12 : 0,59 mcg (10% giá trị hàng ngày)
- Đồng : 0,194 mg (10% giá trị hàng ngày)
- Niacin : 1.615 mg (8% giá trị hàng ngày)
- Riboflavin : 0,11 mg (7% giá trị hàng ngày)
- Vitamin B6 : 0.128 mg (6% giá trị hàng ngày)
- Kali : 241,40 mg (5% giá trị hàng ngày)
- Kẽm : 0,81 mg (5% giá trị hàng ngày)
- Canxi : 31,45 mg (3% giá trị hàng ngày)
- Mangan : 0,060 mg (3% giá trị hàng ngày)
- Vitamin C : 1,5 mg (2% giá trị hàng ngày)
Tác dụng của bào ngư đối với sức khoẻ
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim
Bào ngư chứa axit béo omega-3, đặc biệt là axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA), được biết là làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Các axit béo này có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim bằng cách giảm mức độ chất béo trung tính trong máu ở người.
Phòng chống ung thư
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng chiết xuất từ loại hải sản này có đặc tính chống ung thư bằng cách gây ra cái chết của các tế bào khối u và hoại tử.
Một nghiên cứu năm 2010, được công bố trên BMC Compuityary and Alternative Medicine, cho thấy chiết xuất nội tạng bào ngư có thể ức chế sự phát triển của khối u và thúc đẩy tăng sinh tế bào CD8 + T và chức năng tế bào.
Tăng cường hệ miễn dịch
Các axit béo omega-3 trong loại hải sản này cũng có thể có lợi cho hệ thống miễn dịch.
Các nhà nghiên cứu từ Đại học bang Michigan và Đại học East Carolina phát hiện ra rằng thực phẩm chứa nhiều hợp chất axit béo omega-3 DHA dường như tăng cường hoạt động của một tế bào bạch cầu gọi là tế bào B, một phần quan trọng trong phản ứng miễn dịch của cơ thể.
Một nghiên cứu gần đây của Harvard và Đại học Washington cho thấy những người ăn thực phẩm có nhiều omega-3 thường có xu hướng sống lâu hơn những người có mức omega-3 thấp.
Điều hòa chức năng tuyến giáp
Hormon tuyến giáp là cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường của các mô như hệ thống thần kinh trung ương. Bào ngư chứa một lượng iốt đáng kể đóng vai trò thiết yếu trong chức năng của tuyến giáp.
Loại hải sản này cũng cung cấp đồng giúp kích thích chức năng tuyến giáp bằng cách tăng cường hormone và cải thiện chức năng trao đổi chất.
Giữ cho gan khỏe mạnh
Bào ngư là một chất hỗ trợ gan tự nhiên và tăng sức mạnh giải độc của gan. Nó hoạt động bằng cách hỗ trợ các chức năng trao đổi chất của gan. Nó cũng có thể ngăn ngừa tổn thương gan do tiêu thụ rượu thường xuyên hoặc quá mức.
Ngăn ngừa đau khớp
Loại hải sản này rất giàu glycosaminoglycans tự nhiên giúp thúc đẩy các khớp khỏe mạnh và các mô liên kết. Nó hỗ trợ vận động khớp, do đó giúp giảm đau viêm khớp và viêm.
Duy trì sức khỏe xương
Do lượng phốt pho và canxi có nhiều trong loại hải sản này, nó rất có lợi cho sức khỏe xương của chúng ta. Phốt pho hoạt động với canxi để giúp cải thiện mật độ xương và giữ cho xương khỏe mạnh.
Quản lý cân nặng
Bào ngư có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm giúp duy trì trạng thái cân bằng trao đổi chất, ngăn ngừa sự tích tụ chất béo. Nó đã được sử dụng trong hầu hết các chế độ ăn kiêng giải độc vì khả năng hỗ trợ các chức năng trao đổi chất khác nhau của cơ thể.
Vùng phân bố của bào ngư
Bào ngư là một trong những sản vật của biển cả được nhiều ngư dân săn lùng vì giá trị kinh tế cao. Thông thường, Bào ngư xuất hiện nhiều ở vùng biển, hải đảo nhiều đá, kể cả những vùng nước chảy mạnh. Khi còn nhỏ, bào ngư thường bám gần bờ; nhưng khi trưởng thành, chúng di chuyển ra xa dần và sâu hơn ở đá ngầm dưới biển.
Tại Việt Nam, bào ngư có nhiều tại các vùng biển Cô Tô, Hạ Long, Khánh Hòa, Côn Đảo, Phú Quốc,…
Đặc điểm hình dáng và sinh thái của bào ngư
Bào ngư thuộc ngành thân mềm, có vỏ tầng thân phát triển lấn tầng xoắn ốc, đặc điểm này khiến toàn thân chúng trông như một khối dẹt. Vỏ rất cứng, được tạo thành từ nhiều lớp xếp chồng lên nhau, lớp vỏ có cấu tạo chủ yếu từ canxi cacbonat.
Lớp vỏ phía ngoài của bào ngư có nhiều vân xen kẽ nhau với các màu như tím, nâu, xanh,… Các màu sắc khác nhau trên lớp vỏ này phụ thuộc vào sự thích nghi với môi trường sống của từng loài
Mặt phía trong của bào ngư có lớp xà cừ óng ánh
Bào ngư thở bằng các lỗ được tạo thành do sự xoắn của các gờ từ mép vỏ gần miệng; bào ngư thoát nước từ mang.
Chân bào ngư rộng; chúng dùng chân để bò, di chuyển từ nơi này đến nơi khác và có cơ bám chắc vào đá đáy biển. Vì vậy, để bắt được bào ngư, các thợ lặn phải lặn xuống sâu dưới đáy biển để tách nó ra khỏi đá ngầm.
Bào ngư phân tính đực – cái riêng biệt, có thể phân biệt giới tính dựa vào màu sắc của chúng trong mùa sinh sản: bào ngư cái thường có màu xanh đen trong khi bào ngư đực lại có màu vàng
Bào ngư sợ ánh sáng, chúng thường ẩn nấp trong các hốc đá vào ban ngày và chui ra tìm mồi vào ban đêm
Bào ngư sinh trưởng tương đối chậm nhưng đều, không thay đổi tỷ lệ hình học theo thời gian
Các loại bào ngư phổ biến
Tại vùng biển Việt Nam hiện có 4 loại bào ngư chính, đó là: bào ngư 9 lỗ, bào ngư bầu dục, bào ngư vành tai và bào ngư dài; trong đó bào ngư vành tai được cho là có tiềm năng trong nuôi trồng thủy sản do chúng sỡ hữu kích thước và trọng lượng cơ thể lớn (dài 112mm và nặng 167g). Hiện tại, bào ngư vành tai phân bố chủ yếu ở vùng biển các tỉnh miền Trung kéo dài đến vùng biển Côn Đảo, Phú Quốc và quần đảo Trường Sa.
Thức ăn của bào ngư
Bào ngư là loài ăn thực vật. Thức ăn của chúng thay đổi tương ứng theo từng giai đoạn phát triển nhưng chủ yếu vẫn là ăn các loài rong biển, mùn bã hữu cơ dưới biển
Tập tính sinh sản của bào ngư
Bào ngư sinh sản hữu tính. Chúng đẻ trứng vào mùa nóng, thường đẻ vào lúc chiều tối và rạng sáng.
Bào ngư đực thường phóng tinh trước, sau đó bào ngư cái mới đẻ trứng. Trứng thụ tinh ngoài nên có tỷ lệ thụ tinh rất thấp. Để khắc phục nhược điểm này, bào ngư thường tập trung thành từng đàn trong một nơi với mật độ cao vào mùa sinh sản để tăng tỷ lệ thụ tinh cho trứng.
Vào mùa lạnh, bào ngư nghỉ hoạt động sinh dục.
Nuôi bào ngư đúng cách
Hiện nay, bào ngư không nhất thiết phải được nuôi ở biển (bằng cách nuôi lồng treo bè ngoài biển, nuôi thả đáy trên bãi đá hay rạn san hô dọc bờ biển), hiện bào ngư có thể được nuôi trong bể xi măng, đăng, lồng, đìa,… nên khá thuận lợi cho những ai có ý định nuôi và nhân giống loài hải sản quý này.
Nuôi bào ngư rất đơn giản, lại không quá tốn kém. Người nuôi chỉ cần nuôi cấy rong câu chỉ vàng thật nhiều là được vì thức ăn của bào ngư chủ yếu là rong câu này.
Nuôi bào ngư phải trải qua 2 giai đoạn gồm: giai đoạn ấu trùng thường kéo dài khoảng 3 tháng – khi bào ngư đạt kích cỡ khoảng từ 4-5 mm thì bắt đầu chuyển qua nuôi thương phẩm, giai đoạn này thường kéo dài khoảng 6 tháng – khi bào ngư đạt kích cỡ khoảng từ 40-50 mm thì được phép thu hoạch
Một số thông tin thú vị khác
Cùng với hải sâm, ốc hương, cầu gai, điệp, bào ngư là loại hải sản quý, có giá trị kinh tế cao và đặc biệt có thể cạn kiệt nếu không được tái tạo.
Vào thời vua chúa, bào ngư cũng nằm trong danh sách “bát trân” – 8 món ăn tuyệt phẩm cho giới quý tộc gồm: nem công, chả phượng, da tê ngưu, bàn tay gấu, gân nai, môi đười ươi, thịt chân voi và bào ngư.
Ngày nay, bào ngư được biết đến là loài hải sản cung cấp nguồn dưỡng chất tuyệt vời giúp bảo vệ cơ thể khỏi bệnh ung thư; ức chế một số loại tế bào khối u như tế bào ung thư vòm họng, khối u viêm gan A, ung thư vú; tốt cho chất lượng tinh trùng và tăng độ hưng phấn cho nam giới; bồi bổ sức khỏe và làm đẹp da, chống lão hóa cho nữ giới.
Lợi ích và cách chế biến bào ngư
Các món ăn ngon từ bào ngư nổi tiếng thế giới là món ăn vương giả dành cho vua chúa quý tộc. Không chỉ vậy, theo Đông y, bào ngư có khả năng bổ âm, tăng khí, hạ nhiệt, tăng cường sinh lực cho nam giới, giúp sáng mắt, trị ho, khó tiêu. Bào ngư thích hợp cho tất cả đối tượng từ người già, trẻ em cho đến phụ nữ và đàn ông.
Bào ngư có vỏ ngoài cứng, hơi dẹt, mặt ngoài nhám, màu nâu sẫm, quanh mép có các lỗ để thở. Sau khi bắt được bào ngư, phải rửa sạch chúng bằng nước muối pha loãng, sau đó mới tách vỏ và gỡ lấy thịt. Bào ngư có thể ăn tươi hay phơi khô và biết cách kết hợp với các gia vị sẽ tạo nên những món ăn vô cùng hấp dẫn mà không loại hải sản nào sánh được.
Dễ nấu nhất, không mất công sơ chế là bào ngư tươi, nếu là bào ngư khô sẽ phải ngâm trong nước một thời gian. Với các món xào, hầm hay nấu canh thì bào ngư đều giữ được vị giòn thơm. Bào ngư khi hầm lâu sẽ ngấm đủ vị ngon ngọt như bồ câu hầm bào ngư, cháo bào ngư, bào ngư hầm hạt sen thịt nạc, bào ngư hầm nấm đông cô… Ngoài ra, bào ngư còn có thể biến hóa trong các món như súp bào ngư rau củ, cơm bào ngư, bào ngư om lòng trắng gạch cua, bào ngư nướng than hồng… tất cả đều là những món ăn khá hấp dẫn và đặc biệt.
Mẹo chọn mua và chế biến bào ngư đúng cách
Chọn bào ngư có vỏ màu sáng, bóng và không có vết nứt, trầy xước. Vỏ bào ngư nên còn đầy đặn, không bị sượng hoặc hỏng hóc.
Ưu tiên mua bào ngư từ các nguồn cung cấp uy tín, nơi có quy trình nuôi trồng và bảo quản chất lượng.
Tách thịt: Sử dụng dao sắc để cẩn thận tách vỏ bào ngư ra khỏi thân. Loại bỏ phần ruột, bào ngư nhỏ hoặc bẩn thường có vệt đen trên thân.
Sơ chế đúng cách: Rửa sạch bào ngư dưới nước lạnh để loại bỏ bụi bẩn và cặn bẩn. Nấu bào ngư ngay sau khi sơ chế để giữ được hương vị tươi ngon và dinh dưỡng.
Nhớ luôn tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm và hạn chế sử dụng bào ngư từ nguồn không rõ nguồn gốc để đảm bảo sức khỏe cho bản thân và gia đình.
Giá của bào ngư
Tùy vào kích thước và nơi sinh sống mà giá của bào ngư dao động trong khoảng từ 250.000 đến 750.000 đồng/kg. Hi vọng qua bài viết này, các bạn đã biết bào ngư là gì, sống ở đâu và có tác dụng gì với sức khỏe. Các món ăn chế biến từ bào ngư có thể ăn chơi, thưởng thức như hải sản quý hay chế biến với cơm đều ngon tuyệt vời. Giò sống là sản phẩm được chế biến từ thịt heo.
Xem thêm: Ý nghĩa phong thủy của cá chép có thể bạn chưa biết
Kết
Trên đây là những thông tin về bào ngư do baokhuyennong.com đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Bào ngư là một loại thực phẩm quý hiếm, mang giá trị ẩm thực, dinh dưỡng và kinh tế cao. Hy vọng rằng với những chia sẻ trên đây bạn sẽ có thêm nhiều thông tin hơn về bào ngư bạn nhé!
