Cây Dướng- Đặc điểm, công dụng và những lưu ý khi sử dụng

Cây Dướng có tên khoa học là Broussonetia papyrifera. Thuộc họ Dâu tằm (Moraceae). Cây có tên gọi khác là Chử đào thụ, Chử thực tử. Quả Dướng có vị ngọt, tính mát, vào các kinh can, tỳ, thận. Có tác dụng bổ hư lao, mạnh gân cốt, sáng mắt, bổ thận, lâu già. Lá vỏ cây có tác dụng lợi tiểu, tiêu phù. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về dược liệu này qua bài viết dưới đây để sử dụng trong cuộc sống.

Giới thiệu chung về Cây Dướng

• Tên gọi khác: Chử đào thụ, cây ró, cây dó, dâu giấy, cây cốc, chử thực tử
• Tên khoa học: Broussonetia papyrifera (L.)
• Họ: họ Dâu tằm – Moraceae

+ Đặc điểm cây thuốc

Cây dướng là một loại thực vật thân gỗ nhỏ, lá nhanh rụng. Cây trưởng thành có thể cao đến 15 mét. Lá cây hình trái tim hoặc có xẻ trứng. Hình dạng các lá không cố định, có lá nguyên nhưng cũng có lá lại xẻ thùy sâu. Chiều dài mỗi lá khoảng 7 – 20cm. Mặt trên lá thô nhám và mặt dưới thì phủ đầy lông tơ. Hai bên mép lá có khía nhỏ hình răng cưa. Cuống lá có chiều dài trung bình từ 2,3 cho tới 8cm.

Trên cùng một cây có cả hoa đực và hoa cái, màu cam đỏ. Hoa đực mọc thành cụm thuôn dài. Hoa cái cũng phát triển thành cụm nhưng có hình cầu.

Quả cây dướng thường ra vào mùa hè. Sau khi nở được một thời gian thì hoa cái sẽ phát triển thành quả tụ mọng nước. Đường kính mỗi quả chừng 3 – 4 cm. Lúc còn non màu xanh nhưng khi chín lại có màu đỏ. Quả dướng có vị ngọt nên các loại động vật hoang dã rất thích ăn.

+ Phân bố

Cây dướng có xuất xứ từ các nước khu vực phía Đông châu Á. Loài cây này mọc hoang nhiều ở các tỉnh thành miền Bắc của nước ta. Ngoài ra, cây còn được tìm thấy ở nhiều nước khác trên thế giới như Nhật, Lào, Campuchia, Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia.

Bài thuốc chữa bệnh từ cây dướng

Cây dướng có nhiều tác dụng tốt nhưng cần sử dụng đúng cách mới hiệu quả. Dưới đây là công thức chữa bệnh từ dược liệu này để bạn tham khảo.

1. Chữa chảy máu cam, thổ huyết

• Dùng số lượng lớn lá dướng tươi, rửa sạch rồi để cho ráo nước
• Xay lấy nước cốt uống nhiều lần trong ngày, mỗi lần 20ml
• Cứ cách 2 – 3 tiếng lại uống 1 lần

2. Điều trị chứng phù thũng, nhức mỏi cơ

• Chuẩn bị 9 – 15g vỏ rễ của cây dướng
• Bỏ vào ấm, thêm 4 bát nước sắc cạn còn một nửa
• Chia đều làm 2 – 3 phần uống hết trong ngày
• Dùng 5 – 7 thang liền để thấy được kết quả.

3. Bài thuốc bổ âm chữa di tinh, mộng tinh, ra mồ hôi trộm, chảy nước mắt khi ra ngoài gió

• Chuẩn bị: Quả dướng và đậu đen mỗi loại 1kg, câu khởi 300g
• Đậu hầm nhừ, lọc lấy nước đem ngâm quả dướng trong 24 giờ
• Vớt quả dướng ra, đem phơi khô. Sau đó lại tiếp tục ngâm quả dướng vào trong nước đậu đen và phơi cho đến khi nước đậu được thấm hết
• Cuối cùng đem quả dướng và kỷ tử sao vàng
• Tán thành bột uống mỗi ngày 1 lần vào buổi sáng. Liều dùng là 15g

4. Chữa bệnh lỵ đi ngoài ra máu, phụ nữ sau sinh bị băng huyết

• Kết hợp vỏ cây dướng với kinh giới lượng bằng nhau
• Cả hai đem tán thành bột mịn
• Mỗi lần dùng 3g với nước dấm pha loãng

5. Điều trị đau lưng, mỏi gối, mắt nhìn kém, nóng trong xương, răng có mộng sưng đau, hay chóng váng, cảm ho

• Chuẩn bị 10 – 15 gram quả dướng, rửa sạch
• Đem sắc kỹ, chia uống 2 lần trong ngày
• Dùng liên tục 7 – 10 ngày trong một liệu trình. Nếu bệnh chưa dứt hẳn thì tiếp tục uống thêm một liệu trình mới.

6. Chữa hay buồn ngủ

• Hái 1 nắm lá dương tươi, rửa cho sạch
• Đem sắc kỹ lấy nước uống thay trà trong ngày

7. Điều trị kinh nguyệt không đều, rong kinh ở nữ giới

• Dùng vỏ cây dướng, bỏ vào chảo sao tồn tính ( cháy đen thành than)
• Tán bột mịn, cất trong hũ để dùng nhiều lần
• Mỗi lần lấy 8 – 10g uống chung với một ly rượu nhỏ. Người không uống được rượu có thể thay thế bằng nước lọc.

8. Trị hoa mắt

• Chuẩn bị thang thuốc gồm: Quả dướng, rẽ khô cây khủ khởi và kinh giới tuệ lượng bằng nhau.
• Cả ba đem nghiền thành bột mịn, trộn mật làm hoàn. Kích thước mỗi viên nhỏ bằng hạt đậu xanh
• Mỗi lần dùng 20 viên. Uống với nước cháo loãng hoặc nước cơm

9. Điều trị chảy máu ở tử cung, thổ huyết, lỵ, nhiễm trùng đường ruột

• Dùng 50 -100g lá dướng, rửa sạch, ngâm vào nước muối pha loãng để khử sạch vi khuẩn
• Giã nát, bọc vào một miếng vải mỏng vắt lấy nước cốt
• Uống làm 2 lần mỗi ngày

10. Trị phù thũng toàn thân

• Cách 1: Hái lá cây dướng tươi số lượng nhiều đem nấu cô đặc thành cao lỏng. Mỗi lần uống 1 thìa cà phê x 3 lần/ngày. Dùng khi đói bụng.
• Cách 2: Dùng 12g vỏ trắng phía trong của cây dướng đem sắc chung với 12g mộc thông, 16g cườm thảo, 8g võ rễ cây dâu, 4g trần bì và 3 miếng gừng tươi. Sắc uống 1 thang trong ngày.

11. Điều trị chảy máu cam có biểu hiện máu chảy nhiều không cầm

• Hái lá dướng tươi với số lượng lớn, rửa qua nhiều lần nước cho sạch bụi bẩn, tạp khuẩn
• Xay nhuyễn lấy khoảng 2 lít nước cốt
• Uống liên tục nhiều lần trong ngày máu sẽ ngừng chảy.

12. Điều trị chứng sán khí ở nam giới có biểu hiện sưng đau bìu dái

• Hái lá dướng vào tháng 5 âm lịch, để trong bóng râm cho khô
• Tán thuốc thành bột
• Mỗi lần uống 3 – 6g bằng rượu ấm khi đang đói

13. Chữa rong huyết ở phụ nữ

• Chuẩn bị 12g vỏ cây dướng và 12 kinh giới
• Vỏ cây dướng cạo sạch lớp vỏ thô bên ngoài, lấy phần màu trắng bên trong
• Kinh giới sao vàng đem sắc chung với vỏ cây dướng
• Mỗi ngày sắc 1 thang uống làm 2 lần cho hết

14. Điều trị bệnh phong độc gây đau như có dùi đâm, ngứa ngáy mình mẩy

• Dùng 1 nắm lá dướng nấu với lượng nước vừa đủ tắm 1 – 2 lần mỗi ngày
• Song song đó, kết hợp giã cành và lá cây để lấy nước uống giúp cải thiện các triệu chứng bệnh phong độc bằng cả con đường bên trong lẫn bên ngoài.

15. Điều trị bệnh lỵ

• Dùng lá dướng tươi, liều lượng 50 – 100g tùy theo tình trạng bệnh
• Bỏ dược liệu vào cối giã nát
• Chắt nước uống 2 lần mỗi ngày
• Dùng vài ngày liền để chữa khỏi bệnh dứt điểm

16. Điều trị đau nhức các chi, đau khớp do bệnh phong thấp

• Lá dướng non một nắm đem rửa sạch với nước muối
• Ăn sống hoặc nấu canh, luộc ăn trong bữa cơm hàng ngày tương tự như những loại rau khác.

17. Chữa mắt mờ, nhìn kém

• Kết hợp quả cây dướng với hoa kinh giới mỗi thứ 100g
• Cả hai phơi khô, nghiến nát, trộn thêm mật vào
• Vo thuốc thành các viên hoàn to cỡ đầu ngón tay trỏ
• Mỗi lần nhai nuốt 1 viên cùng với nước sắc bạc hà
• Dùng ngày 3 lần trong một thời gian nhất định để cải thiện thị lực

18. Chữa đi tiểu nhiều lần, phù chân, suy nhược ở người già

• Dùng thang thuốc gồm 12g quả cây dướng, 3g tiểu hồi, 8g cây cỏ xước và 10g cho mỗi vị phục linh, đỗ trọng, bạch truật, câu kỷ tử.
•  Tất cả đem sắc với 3 bát nước trên lửa nhỏ
• Canh đến khi thấy nước trong ấm cạn còn 1 bát thì ngưng
• Gạn ra, chia uống làm 3 lần trước các bữa ăn chính khoảng 30 phút.

19. Điều trị chứng thủy khí, trùng dẫn đến trướng đau

• Lấy 1kg quả dướng đem nấu với 3 lít nước trong nhiều giờ liền cho cô đặc thành cao
• Sau đó, lấy 60g kê tử hương và 120g bạch phục linh tán thành bột mịn
• Trộn bột thuốc chung với cao quả dướng làm thành viên hoàn có kích thước như hạt ngô
•  Mỗi ngày uống 10 – 15 viên trước bữa ăn
• Kiên trì dùng thuốc đều đặn cho đến khi nước tiểu trong thì có thể dừng lại

20. Điều trị bệnh đau thần kinh tọa

• Kết hợp 120g lá cây dướng tươi và 60g ngải diệp
• Nấu nước uống thay trà

21. Cầm máu ở vết đâm chém, tổn thương ngoài da

• Quả dướng khô hoặc tươi giã nát
• Đắp trực tiếp lên khu vực bị chảy máu

22. Điều trị nóng gan dẫn đến vàng mắt, đau mắt

• Quả dướng đem nghiền nát
• Mỗi lần sử dụng lấy 4g uống chung với nước đường sau khi ăn sáng và tối

23. Điều trị các chứng hầu phong và hầu tắc 

• Hái quả dướng vào các ngày 5/5, 6/6 hay 7/7 theo lịch âm
• Đem về phơi trong bóng râm cho khô
• Để trị bệnh, lấy 1 quả tán nhỏ. Dùng nước giếng sạch để uống mỗi ngày 2 lần

24. Điều trị mụn trứng cá hay mụn nhọt cứng như đá

• Giá nát một vài quả dướng tùy theo diện tích da cần điều trị
• Đắp lên trên chỗ da bị mụn khoảng 30 phút rồi rửa đi
• Đều đặn thực hiện bài thuốc này 1 – 2 lần trong ngày đến khi da sạch mụn hoàn toàn.

25. Chữa lở ngứa kịch liệt ngoài da

• Dùng lá dướng tươi dạng vừa đủ
• Giã nát đắp trực tiếp lên khu vực cần điều trị hoặc vắt nước cốt thoa lên da.

26. Điều trị táo bón cho trẻ em

• Dùng lá dướng loại bánh tẻ đem nấu canh
• Cho trẻ ăn vài ngày liên tục có tác dụng nhuận tràng, kích thích đi tiêu đều đặn

27. Chữa cảm sốt

• Hái 1 nắm lá dướng đem nấu với 2 lít nước
•  Đưa nồi nước lại gần người, trùm chăn kín từ đầu đến chân để xông hơi giải cảm

28. Điều trị bệnh chàm da, hắc lào, lang ben

• Lấy nhựa cây dướng bôi trực tiếp vào khu vực tổn thương
• Hoặc hái lá và quả giã nhuyễn đắp lên chỗ bị bệnh

** Lưu ý: Không dùng cây dướng chữa bệnh cho những đối tượng bị dị ứng với thành phần của dược liệu. Trước khi áp dụng trị bệnh tại nhà, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của những người có kinh nghiệm chuyên môn để nhận được lời khuyên và hướng dẫn cách sử dụng cho phù hợp.

Trên đây là những thông tin liên quan đến đặc điểm, công dụng chữa bệnh của Cây Dướng do baokhuyennong.com đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Cây Dướng là vị thuốc với nhiều công dụng đối sức khỏe. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về công dụng cũng như tác dụng y học của dược liệu. Do đó, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ hoặc thầy thuốc y học cổ truyền trước khi sử dụng. Không nên tự ý sử dụng dược liệu để tránh những rủi ro không mong muốn.