Cam Thảo Đất hay còn gọi Cam thảo nam là dược liệu thường được sử dụng để điều trị bệnh trong Đông y. Đặc biệt, vị thuốc có khả năng làm giảm đường huyết, cải thiện những triệu chứng do đường huyết cao và hỗ trợ làm lành các vết thương. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm, công dụng và cách dùng của dược liệu này.
Giới thiệu chung về Cam Thảo Đất
- Tên gọi khác: Cam thảo nam, Dã cam thảo, Thổ cam thảo, Dạ kham (Tày), Trộm lây (Kho)
- Tên khoa học: Seoparia dulics L
- Họ: Hoa mõm chó – Scrophulariaceae
Đặc điểm cây Cam thảo đất
Cây Cam thảo nam mọc đứng, chiều cao khoảng 30 – 80 cm, thân tròn, thân thảo, mềm, nhẵn hóa gốc ở gốc, rễ to hình trụ. Lá cây mọc đơn hoặc mọc đối thành một vòng 3 lá. Phiến lá thuôn hình trứng hoặc hình mác có răng cửa ở nửa phần trên của lá, lá không có lông.
Hoa Cam thảo đất mọc riêng lẻ ở các nách lá. Ở mỗi nách lá có khoảng 4 – 7 hoa nhỏ. Mùa hạ ra hoa, màu trắng, không có lông, nửa trên hoa có răng cưa, nửa dưới nguyên. Quả có hình cầu, bên trong chứa nhiều hạt nhỏ.
Bộ phận sử dụng dược liệu
Toàn thân Cam thảo đất được ứng dụng để làm dược liệu với tên dược là Herba Scopariae dulcis.
Phân bố
Cam thảo nam mọc hoang ở các bờ ao, ruộng, khu đầm lầy ẩm ướt ở vùng nhiệt đới. Cam thảo nam được tìm thấy ở Ấn Độ, Thái Lan, miền Nam Trung Quốc và cả châu Mỹ.
Tại Việt Nam, Cam thảo đất mọc hoang ở khắp nơi, ven các đường đi, bờ ruộng.
Thu hái – Sơ chế
Cam thảo nam có thể thu hái quanh năm. Tuy nhiên, dược liệu thu hái vào mùa xuân – hè được cho là có chất lượng tốt nhất. Khi thu hái nên đào cả phần gốc rễ của dược liệu.
Sau khi thu hái, mang về rửa sạch bùn đất, thái nhỏ có thể dùng tươi hoặc phơi, sấy khô, bảo quản dùng dần.
Cách bào chế dược liệu Cam thảo đất: Loại bỏ các tạp chất, cắt thành đoạn nhỏ, vi sao.
Bảo quản dược liệu
Dược liệu Cam thảo đất đã bào chế cần được bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh độ ẩm cao.
Thành phần hóa học
Toàn thân cây Cam thảo nam có chứa một chất đắng đặc trưng và hoạt chất Alcaloid. Ngoài ra, cây cũng chứa nhiều một hoạt chất có tên gọi là Amellin và nhiều Axiit Silicic.
Phần thân cây có chứa một chất dầu sền sệt với các thành phần như:
- Scopariol
- Manitol
- Dulciol
- Glucose
Rễ Cam thảo nam có chứa Manitol, Hexcoxinol và Bsitosterol.
Vị thuốc Cam thảo đất
Tính vị
Theo y học cổ truyền Cam thảo nam tính mát có vị ngọt, đắng.
Công dụng của Cam thảo đất
Theo Đông y, tác dụng của cây Cam thảo đất bao gồm:
- Nhuận phế
- Thanh nhiệt, giải độc cơ thể, mát gan
- Kiện tỳ, lợi tiểu
- Hạ đường huyết, hỗ trợ ngăn ngừa, cải thiện và điều trị tiểu đường
- Giải cảm, trị ho, chữa viêm họng
- Thấp cước khí, rôm sởi ở trẻ em
Cách dùng – Liều lượng
Cam thảo nam có thể dùng tươi hoặc dùng khô đều được, có thể dùng độc vị hoặc dùng kết hợp với các loại dược liệu khác.
Liều dùng khuyến cáo:
- Dùng tươi: 20 – 40 g mỗi ngày
- Dùng khô: 8 – 12 g mỗi ngày
Bài thuốc sử dụng cây Cam thảo nam
1. Chữa cảm cúm, ho do nóng
Sử dụng Cam thảo dây 30 g, Bạc hà 9 g, rau Diếp cá 15 g, sắc thành thuốc, dùng uống. Ngoài ra, có thể phối hợp với Cỏ tranh, Mạn kinh, Kinh giới, Kim ngăn, Rau má, Sài hồ nam để tăng hiệu quả của bài thuốc.
2. Chữa lỵ trực trùng
Sử dụng Cam thảo nam, lá Rau muống, Rau má, Địa liền, mỗi vị đều 30 g, sắc thành thuốc, dùng uống trong ngày.
3. Chữa mề đay mẩn ngứa, dị ứng phát ban
Sử dụng Cam thảo nam 15 g, Kim ngân hoa 20 g, lá Mã đề 10 g, Ké đầu ngựa 20 g, sắc thành thuốc dùng uống. Mỗi ngày một thang.
4. Điều trị mụn nhọt sưng đau
Sử dụng Cam thảo nam, Sài đất, Kim ngân hoa, mỗi vị đều 20 g, sắc thành thuốc, mỗi ngày uống một thang.
5. Chữa ho
Sử dụng Cam thảo nam, vỏ rễ Cây dâu, mỗi vị đều 15 g, lá Bồng bồng 10 g, sắc thành thuốc dùng uống, mỗi ngày một thang.
6. Điều trị tiểu tiện không lợi
Dùng Cam thảo đất 15 g, Râu ngô và hạt Mã đề, mỗi vị đều 12 g, sắc thành thuốc dùng uống. Mỗi ngày uống một thang thuốc.
7. Điều trị sốt phát ban
Dùng Cam thảo nam, Sài đất, Cỏ nhọ nồi, mỗi vị 15 g, lá Trắc bá 12 g, Củ sắn dây 20 g, sắc thành thuốc dùng uống, mỗi ngày một thang.
8. Chữa bệnh lỵ
Dùng Cam thảo đất, Lá mơ lông, mỗi vị đều 15 g, Cỏ seo gà 20 g, sắc thành thuốc dùng uống, mỗi ngày một thang.
9. Chữa cước khí phù thũng, hai chân phù nề, ứ nước
Sử dụng Cam thảo nam, đường đỏ, mỗi vị 40 g, sắc thành nước dùng uống, mỗi ngày 2 lần.
10. Chữa ung thư sinh phù thũng
Dùng Cam thảo nam 50 g, Long quỳ, Xích tiểu đậu, mỗi vị đều 30 gm Đại táo 10 g, sắc thành thuốc, mỗi ngày uống một thang.
11. Chữa phế nhiệt, tiểu tiện khó, mẩn ngứa toàn thân
Dùng 30 – 6 0 g Cam thảo nam xay nhuyễn cùng 100 – 150 ml nước, lọc bỏ bã, dùng uống trong ngày. Có thể cho thêm đường để cải thiện hương vị.
12. Chữa trị ho hen, ung thư phổi
Sử dụng cây Cam thảo đất 60 g sắc thành thuốc, dùng uống trong ngày.
13. Hỗ trợ điều trị biến chứng của tiểu đường
Sử dụng Cam thảo nam, Diệp hạ châu, đều 10 g, sắc thành thuốc, dùng uống mỗi ngày một thang.
14. Trị ma chẩn, phát ban sởi
Dùng Cam thảo đất sắc uống như nước trà, uống liên tục trong 3 ngày.
14. Chữa nóng gan, phiền nhiệt
Sử dụng 20 g Cam thảo nam, thêm đường cát, chưng cách thủy, lọc bỏ bã, dùng nước để uống.
16. Trị viêm họng
Dụng Cam thảo nam tươi, giã nát cùng một ít muối, sắc thành thuốc dùng uống.
17. Chữa mụn rộp, eczema, thấp chẩn
Dùng một lượng Cam thảo nam vừa phải, rửa sạch, để ráo, giã nát, dùng đắp bên ngoài da.
Lưu ý khi sử dụng cam thảo đất
Dược liệu cam thảo đất có tác dụng chữa bệnh rất hiệu quả, tuy nhiên người bệnh cần cân nhắc sử dụng nếu trước đó đã có các phản ứng phụ với thảo dược. Một số trường hợp ghi nhận nguồi bệnh sử dụng cây cam thảo đất làm thuốc với số lượng lớn liên tục có hiện tượng phù nề. Liều đùng quy định không dùng quá 50 gram cam thảo đất mỗi ngày. Tốt nhất nên dùng thuốc trong 3 – 5 ngày, sau đó nghỉ một ngày.
Cam thảo đất là thảo dược có tác dụng điều trị ho, chữa sởi, cảm cúm, giảm nhẹ triệu chứng tiểu đường và nhiều bệnh lý khác. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn thì bệnh nhân cần trao đổi trước với bác sĩ điều trị khi sử dụng cam thảo đất. Không tự ý thay đổi liều lượng và cách dùng bài thuốc. Bên cạnh đó kết hợp nghỉ ngơi và có chế độ sinh hoạ khoa học để nâng cao tác dụng của vị thuốc cam thảo đất.
Trên đây là những thông tin liên quan đến đặc điểm, công dụng chữa bệnh của Cam Thảo Đất do baokhuyennong.com đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Cam Thảo Đất là vị thuốc quý với nhiều công dụng đối sức khỏe. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về công dụng cũng như tác dụng y học của dược liệu. Do đó, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ hoặc thầy thuốc y học cổ truyền trước khi sử dụng. Không nên tự ý sử dụng dược liệu để tránh những rủi ro không mong muốn.
