Cá chim trắng là loài thủy sản quen thuộc và rất phổ biến. Đây là loài cá giàu chất dinh dưỡng và được ưu tiên trong thực đơn trong các bữa ăn của người Việt chúng ta. Vậy cá chim có nguồn gốc từ đâu, chúng có đặc điểm như thế nào, chúng có dễ nuôi không và nấu món gì ngon? Những thắc mắc của các bạn sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây nhé.
Nguồn gốc
Cá chim trắng có tên tiếng Anh là Silver pomfret. Có tên khoa học là Stromateoides argenteus (Euphrasen, 1788). Cá chim trắng vốn là loài cá nhiệt đới có thân hình tròn mập, chắc thịt, không có nhiều xương răm, xuất hiện nhiều nhất trên các lưu vực sông tại Amazon (Nam Mỹ).
Đặc điểm sinh học
Đặc điểm hình thái
Nhận biết cá chim dễ dàng qua hình thái bên ngoài của chúng:
- Chúng có thân hình dẹt, phần đầu nhỏ, tròn, mắt to, đuôi hình chữ V.
- Khi đến giai đoạn trưởng thành, cơ thể phát triển đầy đủ thì cá sẽ có vây đỏ, thân trắng bạc, trên thân có các đốm sao.
- Đặc biệt cá chim trắng có 2 hàm răng vô cùng sắc nhọn, chỉ cần một cú đớp của chúng cũng có thể lấy mạng con mồi
- Từ chân, vây ngực cho tới phần hậu môn đều có vây gai nổi lên sắc nhọn như những chiếc răng cưa.
- Phần vây bụng dưới và hậu môn của cá có màu đỏ thẫm
Tùy thuộc vào môi trường sống mà màu sắc cơ thể cá sẽ khác nhau. Nếu sống trong môi trường có nhiều Kiềm cũng như trong các căn phòng có điều kiện ánh sáng yếu thì cá chim trắng sẽ có màu đen. Còn khi nuôi trong các khu vực ao hồ có hơi nước chua thì cá có màu sáng bạc trông rất bắt mắt.
Đặc điểm môi trường sống
Cá chim trắng trước đây sống chủ yếu ở khu vực hạ lưu con sông Amazon ở Brazil.
Nếu nuôi trong điều kiện nuôi nhốt cá chim trắng gần như không thể sinh sản tự nhiên mà cần kích dục để cá giao phối và sinh sản nhân tạo.
Hiện ở Việt Nam, Trung Quốc và một số quốc gia khác ở Châu Á đã thành công trong việc sinh sản nhân tạo cho cá chim trắng.
Tập tính
Nhiệt độ lý tưởng nhất để nuôi cá chim trắng là từ 21 tới 30 độ C. Cá chỉ có thể chịu rét ở điều kiện 10 độ C. Loài cá này cũng có khả năng thích nghi với độ pH tương đối rộng, độ pH lý tưởng dao động từ 5,6 tới 7,4.
Cá chim trắng sinh trưởng tốt nhất ở những nơi có điều kiện oxy từ 4 tới 6 mg/l. Nếu so sánh với các dòng cá khác như (cá mè, trôi, chép…) thì loài cá chim trắng có khả năng chịu đựng oxy tốt hơn nhiều
So với các loài cá ăn tạp khác thì cá chim trắng nước ngọt có tốc độ phát triển rất nhanh. Theo ước tính sau 1 tháng trọng lượng cơ thể của chúng có thể tăng thêm 100 gram. Sau khoảng nửa năm nuôi trọng lượng cơ thể có thể lên tới 2kg/con, tuổi thọ có thể lên tới 10 năm tuổi.
Đặc điểm sinh sản
Ở nước ta, mùa sinh sản của cá Chim Trắng bắt nguồn từ tháng 4 và kết thúc vào tháng 9. Thời điểm cá giao phối mãnh liệt nhất là từ đầu tháng 5. Trung mình mỗi lần giao phối cá mẹ có thể đẻ từ 8 tới 10.000 trứng.
Sau khi để lứa đầu tiên và chăm sóc cẩn thận thì sau khoảng 1 tháng là có thể đẻ lứa thứ hai.
Phân loại cá Chim
Hiện nay cá chim được phân thành 2 loại bổ biến là cá chim trắng và cá chim đen.
Cá Chim trắng nước ngọt
Cá chim trắng vốn có nguồn gốc từ các nước Trung Đông và Nam Á. Về đặc điểm hình dáng cá chim trắng có hình dáng cơ thể dài dẹt có phần vây ngực và bụng dài.
Trên thân chỉ có một ít vẩy, cân nặng chỉ khoảng có thể lên tới 5Kg. Tuy nhiên, do sự khai thác tận diệt và không có kế hoạch nên hiện nay thích thước cá chỉ khoảng 1kg.
Cá Chim đen
Cá chim đen là một chi nhỏ thuộc họ cá chim có tên tiếng anh là Parastromateus niger. Thường sống dưới đáy các con sông thuộc khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.
Cá chim đen khi trưởng thành chiều dài cơ thể có thể lên tới 75cm, thân hình có hình thoi và dẹt ở 2 bên. Phần đầu tương đối to, mồm tròn tù cùng hàm răng thưa dài sắc nhọn. Lưng trên có màu nâu đất, dưới bụng có màu bạc trắng, thường sống theo từng đàn
Cá Chim vây vàng
Cá chim vây vàng còn có tên gọi khác là cá chim trắng vây vàng có tên tiếng anh là Trachinotus blochii. Là giống cá biển được nuôi rất nhiều tại Trung Quốc, Việt Nam, Malaysia…
Tại Việt Nam, các chim vây vàng đem lại giá trị kinh tế rất lớn nên đang được nuôi rất mạnh tại khu vực các tỉnh Nam Trung Bộ,
Kỹ thuật nuôi cá Chim trắng nước ngọt
Chuẩn bị ao nuôi
Ao có diện tích 1.000-2.000m2, độ sâu mực nước từ 1,2-1,5m, độ dày chất đáy phù hợp từ 15-20cm.
Các tiêu chuẩn khác: ao nuôi có hệ thống cấp thoát nước chủ động, nguồn nước tốt, mặt thoáng rộng….
Cải tạo ao
Làm cạn nước, gia cố lại bờ ao, lấp các hang hốc và điều chỉnh độ bùn.
Phơi đáy: đáy ao được phơi rạn chân chim, với các ao không phơi đáy thì khi bón vôi nên bừa qua.
Bón vôi: rải đều lượng vôi từ 10-20kg/100m2 dưới đáy ao, lưu ý chỗ bùn dày, hang hốc có thể rắc thêm vôi.
Bón phân gây màu: sau khi rải vôi từ 3-7 ngày tiến hành bón phân; phân chuồng 30-50kg/100m2; lá dầm (lá lạc, lá đậu tương, điền thanh): 30-50kg/100m2.
Cấp nước vào ao: nước cấp phải qua lưới lọc, lần 1 từ 30-50cm, ngâm 5-7 ngày cấp tiếp đợt 2 cho tới 1,2-1,5m.
Với ao khó lên màu nước hoặc không có lá dầm, có thể sử dụng thêm phân vô cơ (tỉ lệ đạm/lân: 2/1) với lượng 2-4kg/1000m2, hòa loãng tạt đều trên mặt ao.
Đợi đến khi nước có màu xanh lá chuối sẽ tiến hành thả giống.
Thả cá giống
Thời vụ thả: thả giống vào vụ Xuân (tháng 2-3) và vụ Thu (tháng 6-8), nên tính toán thời gian thả để có thể thu hoạch trước vụ đông.
Kích cỡ: giống thả đảm bảo 4-6cm, khỏe mạnh, cân đối, đồng đều, mình cá trắng ánh bạc.
Vận chuyển giống: mặc dù cá chim trắng rất khỏe, tuy nhiên vận chuyển đường dài quá 6 giờ nên thay nước và bơm ôxy để đảm bảo chất lượng cá giống.
Mật độ thả: từ 2-4 con/m2, có thể ghép với các đối tượng khác như mè trắng, trôi, chép để tận dụng thức ăn dư thừa và làm sạch nước.
Thức ăn và cách cho ăn
Cá chim trắng phàm ăn và ăn tạp, hỗn hợp thức ăn gồm bột cá + đậu tương: 30%, cám gạo + bột gạo:
70%, rau xanh (rau muống, khoai lang, rau lấp, bèo…) thái nhỏ thả nổi trên mặt ao, ngoài ra cũng có thể tận dụng phế phẩm nông nghiệp, lò mổ cũng rất tốt.
Cho ăn: cá chim trắng ăn chìm, thời gian 1-2 tháng đầu sau khi thả giống cho ăn 2 lần/ngày, với lượng bằng 5-7% trọng lượng cá, sử dụng 4-5 sàng cho ăn, có kích cỡ 4-6m2 đặt cách đáy 30-40cm để tránh lãng phí thức ăn.
Các tháng còn lại chọn những chỗ đáy sạch làm vùng cho ăn, lượng thức ăn duy trì 4-3-2% trọng lượng cá cho đến khi thu hoạch.
Chăm sóc, quản lý
Thường xuyên theo dõi kiểm tra ao, duy trì mức nước và chất lượng nước.
Cá chim trắng rất ít nổi đầu, khi cá nổi đầu chứng tỏ chất lượng nước ao nuôi xuống cấp, lần thay nước mới với lượng bằng 1/3 lượng nước ao. 15 ngày thay nước 1 lần.
Duy trì độ béo của nước ao: lá dầm 10-20kg/100m2 + phân chuồng 10-20kg/100m2; 15 ngày bón 1 lần.
Vào mùa lũ cá kéo đàn theo nước tràn đi rất nhanh, cần có phương án chống lũ từ ngay đầu mùa.
Phòng trị bệnh
Qua nuôi cá chim trắng ở Quảng Ninh chưa thấy biểu hiện cá mắc bệnh do quản lí nước tốt và 12-15 ngày tạt 2-4kg nước vôi hòa loãng trên mặt ao để phòng bệnh rất hiệu quả.
Thu hoạch
Cá chim trắng phát triển khá đồng đều về kích cỡ. Thu hoạch cá bằng lưới kéo ngay mẻ đầu có thể thu được 90% sản lượng cá trong ao.
Một số bệnh thường gặp ở cá Chim
Một số căn bệnh thường gặp ở cá chim trắng có thể kể đến là: bệnh trắng da, chỉ hoàn trùng, loét mang, bệnh nấm da….
Nếu không phát hiện và chữa dứt điểm có thể khiến tất cả số lượng cá trong hồ tử vong
Đặc biệt, vào mùa đông khi nhiệt độ xuống thấp cũng là lúc sức đề kháng của cá bị suy giảm. Đây là thời điểm cá chim trắng dễ mắc bệnh nhất.
Lúc này bạn nên điều chỉnh nhiệt độ nước trong ao khoảng 24 độ C đồng thời sử dụng một số loại thuốc để phòng ngừa bệnh như Nitrat thủy ngân, Vôi sống, muối ăn, CuSo4….
Theo kinh nghiệm của những người nuôi cá chim trắng lâu năm thì khi cá mắc bệnh mới bắt đầu điều trị thì chỉ có thể cứu được khoảng 70% số lượng cá trong.
Vậy nên, cần đặc biệt lưu tâm tới vấn đề phòng bệnh hơn chữa bệnh.
Các món ăn chế biến từ cá Chim
Cá Chim hấp bia
Nguyên liệu: Cá chim 1 con, bia chuẩn bị 1,2 lon tùy thuộc vào kích thước cá có to hay không, hành, cà chua, sả, gừng, ớt, cà chua, hạt nêm, muối, hạt tiêu, rau mùi, xà lách…
Cách chế biến:
- Nên vệ sinh sạch sẽ, loại bỏ nội tạng, sử dụng hỗn hợp muối chanh hoặc muối giấm để loại bỏ mùi tanh hôi trên cơ thể cá
- Cứa vài đường trên thân cá để hỗn hợp có thể thấm đều vào từng thớ thịt. Nếu muốn cá chín đều và dễ ăn có thể cắt cá thành từng khúc
- Gừng, sả, rửa sạch, gọt vỏ và đập dập để chuẩn bị ướp cá. Đồng thời rửa sạch và thái sợi các loại rau mùi đã chuẩn bị
- Chuẩn bị nồi hấp, đặt toàn bộ các loại rau đã mua ở trên xuống đáy nồi, rồi đặt cá nằm lên trên.
- Tiếp đó đổ toàn bộ bia đã mua cho ngập phần rau ở đáy nồi. Không nên đổ bia ngập cả cả
- Đậy nắp và đun nhỏ lửa trong khoảng nửa tiếng, bạn mở nồi ra kiểm tra xem cá đã chín đều hay chưa
- Khi cá gần chín thì bạn thả hành và thì là, cà chua đều quanh nồi, đun trong khoảng 5 phút nữa rồi tắt bếp là được
- Món cá chim hấp bia ngon nhất khi thưởng thức kèm với nước chấm đúng chuẩn. Nước chấm pha chế gồm có tỏi, nước mắm, gừng, đường, ớt và nước cốt chanh.
Cá Chim kho dưa
Nguyên liệu: Cá chim trắng 1 con, cà chua khoảng 5 quả, dưa chua 400 gram, thịt ba chỉ 300 gram, hành, tưới, gia vị, muối, hạt tiêu, nước mắm…
Cách chế biến:
- Vệ sinh, rửa sạch toàn bộ cá, nên dùng rượu gừng để rửa sẽ giúp thịt cá thơm và hết mùi tanh
- Cắt cá thành từng khúc nhỏ và tẩm ướp cùng nước mắm, hạt nêm, ớt
- Cà chua thái nhỏ thành từng khúc, thịt và dưa cũng nên rửa nhanh qua nước
- Chuẩn bị nồi nấu và đặt thịt 3 chỉ và cà chua xuống dưới đáy nồi rồi đặt cá lên trên. Cuối cùng đổ thêm dưa lên thịt cá
- Nấu nước hàng để kho cá, cách nấu rất đơn giản bạn chỉ cần chuẩn bị khoảng 300gram đường cát rồi đun trên một chiếc xoong khô.
- Khi đường tan chảy và chuyển màu cánh gian thì bạn cho thêm nửa bát nước vào.Đun tiếp trong khoảng 5 phút là bạn đã có nước hàng để kho cá chim trắng rồi đó
- Đổ nước hàng vào nồi đã chuẩn bị ở bước 4 để kho trong khoảng 60 phút sẽ giúp cá chín mềm. Thịt cá sẽ rất thích hợp khi ăn kèm với cơm trắng.
Cá Chim nướng giấy bạc
Nguyên liệu: Cá chim trắng 1 con, gừng, sả, hành, ớt, rau, chuối, nước mắm, gia vị, bột ngọt, đường…
Cách chế biến:
- Vệ sinh cá tương tự như các bước trên, đồng thời rửa sạch và để ráo nước các loại rau củ
- Hòa trộn đều riềng, sả lại với nhau rồi bạn cho thêm nước mắm hạt nêm đảo thêm lần nữa. Thoa đều hỗn hợp trên lên mình cá rồi để trong khoảng 30 phút.
- Phi thơm hành tỏi bằng dầu điều sau cho đổi sang màu vàng nâu rồi cho thêm chút nước vào đun thêm 5 phút nữa là bạn đã chế biến xong nước dầu để nướng cá chim
- Trải giấy bạn ra bàn đặt cá vào trên trong bọc thật đều và kỹ rồi đặt lên vỉ nướng khoảng 15 phút.
- Rạch một phần giấy bạc ra để đổ nước dầu nướng cá vào bên trong rồi quấn thêm một lớp giấy bạc nữa ở bên ngoài
- Trong thời gian đợi cá chín thì bạn nên tiến hành pha chế nước chấm: Cách làm cũng không quá cầu kỳ, trộn đều nước mắm, đường, chanh, gừng, sả, tỏi, ớt lại với nhau theo cùng tỉ lệ là bạn đã hoàn thành bát nước chấm rồi đấy
- Khi cá đã nướng chín bạn cho ra đĩa thưởng thức cùng rau xà lách, khế, bánh đa, dưa chuột….
Cá Chim chiên
Nguyên liệu: Cá chim trắng 1 -2 con tùy số lượng người ăn, dầu, rau sống, cà chua, hành, tỏi, đường, nước mắm, gia vị…
Cách chế biến:
- Vệ sinh cá như trên, rau củ rửa sạch bỏ vỏ
- Tỏi đập dập pha cùng nước mắm, chanh, đường, muối để làm nước chấm
- Đun sôi chảo dầu rồi thả cá đã rửa sạch trước đó vào rán, chú ý đảo đều tay nhẹ nhàng. Đảm bảo cá chín đều và không bị nát thịt
- Hạ nhỏ lửa để thịt cá được chín đều và chiên đều tay, khi đã chiên xong thì bạn vớt cá ra để vào giấy thấm dầu.
- Đặt xà lách lên đĩa và xếp cà chua đều xung quanh.
Cá Chim nướng muối ớt
Nguyên liệu: Cá chim 1 con, sa tế, muối, ớt, giấy bạc, hành lá, hạt nêm, bột ngọt, dầu mỡ…
Cách chế biến:
- Chuẩn bị và vệ sinh cá như các món ăn trên
- Hòa trộn ớt, sa tế, muối, đường thành hỗn hợp đặc sệt rồi thoa lên mình cá cho ngấm khoảng 10 phút.
- Cho sả gừng đã đập nát vào trong bụng cá và cuốn chặt cá vào trong giấy bạc để đem đi nướng
- Cá chim trắng nướng ngon nhất là dùng than hoa, vì vậy khi nướng bạn nên đảo đều tay để cá được chín đều và không bị cháy đen.
- Khi cá đã chín thì bạn đặt cá ra đĩa thường thức cùng bánh tráng, bún, dứa, khế, dưa chuột…
Cá Chim kho tương
Nguyên liệu: Cá chim trắng, tương bần , ớt, gia vị, nước mắm, hạt nêm, hành, đường, gừng, dầu ăn, rượu trắng…
Cách chế biến:
- Vệ sinh, rửa sạch cá và loại bỏ nội tạng, cắt thành từng khúc nhỏ. Hành tím rửa thái nhỏ và ớt, gừng
- Ướp cá chim trắng cùng với gia vị, hạt nêm, nước mắm, gừng, sả…
- Rồi đổ 2 thìa dầu ăn vào, và tiến hành ướp trong khoảng 30 phút để gia vị ngấm đều.
- Cuối cùng bạn đổ tương bần vào để ướp cùng thịt cá
- Đun sôi chảo dầu, phi thơm hành tím, đun cá trong nồi đất nhỏ.
- Đun đều cho tới lượng nước trong nồi đất chỉ còn ½ rồi cho thêm hạt tiêu lên bề mặt cá cho dậy mùi.
- Hạn chế tối đa tình trạng đảo cá bởi có thể khiến thịt cá bị nát vụn
Mua cá Chim ở đâu? Giá bao nhiêu 1Kg?
Hiện nay do lượng cầu khá lớn nên giá bán có chim có chút biến động và có sự chênh lệch giữa nhiều tỉnh thành trên cả nước. Tuy nhiên về mặt bằng chung thì chi phí bán cá chim hiện nay như sau:
- Giá cá chim trắng bán buôn dao động từ 18- 20K/Kg loại 0,5 tới 0,7Kg
- Còn đối với loại cá chim trắng có trọng lượng từ 0,8 tới 1Kg thì giá bán khoảng 20K – 23k/kg
- Giá bán sỉ số lượng lớn loại 1- 1,5Kg: 24K/Kg
Qua bài viết BaoKhuyenNong đã chia sẻ đến các bạn đọc tất cả các thông tin về loài cá Chim như nguồn gốc, phân loại, đặc điểm sinh học,..Hy vọng bài viết này có ích cho các bạn đọc.
