Cây khiếm thực là một cây thuốc quý. Loại cây mọc ở đầm ao, sống hàng năm, lá hình tròn rộng, nổi trên mặt nước, mặt trên màu xanh, mặt dưới màu tím. Mùa hạ, cành mang hoa trồi lên trên mặt nước, đầu cành có một hoa sáng nở chiều héo. Quả hình cầu, là chất xốp màu tím hồng bẩn, mặt ngoài có gai, đỉnh còn đài sót lại, hạt chắc, hình cầu, màu đen, thịt trắng ngà là tốt. Cây Khiếm thực ở Việt nam ra hoa không thấy ra quả và hạt, do vậy vị này còn được nhập từ Trung Quốc. Cùng chúng tôi tìm hiểu về những công dụng của cây thuốc khiếm thực qua bài viết dưới đây bạn nhé!
Công dụng của cây khiếm thực với sức khỏe
Ngoài công dụng làm thức ăn, trong đông y khiếm thực được coi là một vị thuốc bổ, làm săn (thu liễm), có tác dụng trấn tĩnh dùng trong các bệnh đau nhức dây thần kinh, tê thấp, đau lưng, đau đầu gối. Còn có tác dụng chữa di tinh, đi đái nhiều, phụ nữ khí hư bạch đới.
Bài thuốc trị viêm phế quản mãn tính, hen suyễn ở người lớn tuổi
Chuẩn bị 50g khiếm thực đem đập dập, táo nhân 10g, gạo tẻ 100g, cùi hồ đào nguyên vỏ 100g. Sau đó cho vào nồi, nấu thành cháo, có thể cho thêm chút đường phèn để dễ ăn hơn. Mỗi ngày nấu 1 thang thuốc, chia làm 2 lần sử dụng.
Bài thuốc khiếm thực trị viêm ruột, suy nhược thần kinh
Kim anh tử và dược liệu với lượng bằng nhau, đem tán nhuyễn, cho thêm mật ong rồi vo thành viên nhỏ. Mỗi ngày uống khoảng 3 lần, mỗi lần sử dụng đúng 4g cho đến khi thấy khỏi hẳn.
Bài thuốc trị đau lưng, mỏi gối, ăn uống kém và chứng tiểu đêm
Đem dược liệu đi sao vàng rồi tán cho thật mịn. Ngày dùng 2 lần, mỗi lần 8g. Lưu ý uống chung với nước được sắc từ 6g ích trí nhân và 6g phá cổ chỉ.
Bài thuốc trị tiêu chảy ở trẻ em do tì hư
Chuẩn bị: bạch truật 15g, phục linh 15g, đảng sâm 15g, khiếm thực 15g.
Cho tất cả vào ấm, cho thêm 600ml, đun cho đến khi còn lại khoảng 300ml là được. Ngày uống 3 lần, liên tục trong vòng 5 ngày sẽ thấy hiệu quả rõ rệt.
Bài thuốc chữa thận hư, khí hư, di tinh, đi tiểu không tự chủ
Kết hợp gạo nếp 30g, ngân hạnh 10g với 30g dược liệu khiếm thực đem hầm thành cháo. Mỗi ngày 1 thang, liên tục trong 7 ngày giúp cải thiện rõ ràng.
Bài thuốc trị bạch đới nhiều ở nữ giới
Chuẩn bị: sơn dược, đảng sâm, phục linh, bạch truật, táo nhân, kim anh, khiếm thực – mỗi loại 12g, ngũ vị tử 6g, viễn chí 6g và 4g cam thảo.
Đem đun với nước trong khoảng 20 phút, chia thuốc làm 3 phần bằng nhau, uống khi thuốc còn ấm, ngày uống 3 lần. Liều dùng 1 ngày/ 1 tháng.
Bài thuốc trị viêm phế quản mãn tính, hư suyễn ở người già
Chuẩn bị: 50g khiếm thực (đập dập), 10g táo nhân, 10g cùi hồ đào (nghiền cả vỏ), 100g gạo tẻ.
Thực hiện: Tất cả các vị thuốc cho hết vào nồi và nấu thành cháo. Thêm đường phèn cho vừa ăn. Chia làm 2 lần ăn trong ngày. Sử dụng với liều lượng mỗi ngày 1 thang thuốc.
Bài thuốc trị khí nhược, thận hư, tiểu tiện đục
Chuẩn bị: 15g khiếm thực, 10g phục linh, gạo tẻ lượng vừa đủ.
Thực hiện: Khiếm thực và phục linh đem giã nát rồi sắc trước với nước cho mềm ra. Cho gạo vào nấu thành cháo. Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc và duy trì liên tục trong khoảng 5 – 7 ngày.
Bài thuốc trị mất ngủ, di mộng tinh
Chuẩn bị: 10g khiếm thực, 40g hạt sen, 20g phục thần.
Thực hiện: Các vị thuốc trên đem đun với nước trên lửa nhỏ cho mềm ra. Thêm đường vào cho vừa ăn, bỏ bã phục thần đi và sử dụng. Ngày chỉ dùng đúng 1 thang thuốc.
Bài thuốc trị thận hư, tỳ hư, đại tiện lỏng, đái dầm, di tinh
Chuẩn bị: 20g khiếm thực, 15g hạt kim anh, 100g gạo lứt, đường phèn vừa đủ.
Thực hiện: Hạt kim anh bỏ nhân đi rồi sắc chung với khiếm thực lấy nước bỏ bã. Sau đó cho gạo lứt vào nấu cháo rồi thêm đường vào nêm cho vừa ăn. Có thể chia làm nhiều lần ăn trong ngày nhưng mỗi ngày chỉ dùng đúng 1 thang.
Bài thuốc chữa thận hư, khí hư, di tinh, tiểu không tự chủ
Chuẩn bị: 30g khiếm thực, 10g ngân hạnh, 30g gạo nếp.
Thực hiện: Các nguyên liệu trên đem cho vào nồi hầm thành cháo. Mỗi ngày sử dụng đúng 1 thang, 1 liệu trình duy trì liên tục từ 7 – 10 ngày.
Bài thuốc trị viêm ruột mãn tính, thần kinh suy nhược
Chuẩn bị: Khiếm thực cùng kim anh tử với lượng bằng nhau.
Thực hiện: Đem dược liệu đi tán thành bột mịn rồi thêm mật vào hoàn thành viên. Mỗi lần uống đúng 4g, với tần suất 2 – 3 lần/ngày.
Bài thuốc trị chứng đau lưng mỏi gối, tiểu đêm, ăn uống kém, tỳ hư
Chuẩn bị: Khiếm thực với lượng tùy ý.
Thực hiện: Đem dược liệu đi sao vàng rồi tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng đúng 8g, tần suất 2 lần/ngày. Uống chung với nước sắc ích trí nhân và phá cố chỉ mỗi vị 6g.
Bài thuốc trị các chứng tiêu chảy lâu không dứt, tỳ hư bất vận, ăn uống kém, cơ thể mệt mỏi
Chuẩn bị: 30g khiếm thực, 30g biển đậu, 30g liên nhục, 30g bạch truật, 30g phục linh, 30g sơn dược, 8g nhân sâm và 30g hạt ý dĩ.
Thực hiện: Các vị thuốc trên đem tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 6g pha với nước sôi ấm, có thể thêm đường để dễ uống hơn. Tần suất sử dụng 2 – 3 lần/ngày.
Bài thuốc chữa đái tháo đường
Chuẩn bị: 30g khiến thực, 80 – 120g gan heo.
Thực hiện: Các vị thuốc đem hầm chung với nước cho nhừ rồi ăn trực tiếp. Sử dụng với liều lượng đúng 1 thang/ngày.
tác dụng của khiếm thực.
Dược liệu này có khả năng hỗ trợ khiếm soát chỉ số đường huyết
Bài thuốc trị đới hạ do thấp nhiệt
Chuẩn bị: 12g khiếm thực, 12g hoàng bá cùng với 12g xa tiền tử.
Thực hiện: Các dược liệu cho hết vào nồi sắc trên lửa nhỏ với 600ml nước trong 30 phút. Chia lượng thuốc thu được làm 2 lần uống trong ngày, sử dụng với liều lượng 1 thang/ngày.
Bài thuốc trị đới hạ do tỳ thận hư
Chuẩn bị: 12g khiếm thực cùng với 12g sơn dược.
Thực hiện: Các vị thuốc trên đem cho vào nồi sắc chung với 400ml đến khi còn 100ml là đạt. Uống mỗi ngày 1 thang thuốc và duy trì liên tục trong khoảng 5 ngày.
Bài thuốc trị tiêu chảy mãn tính do tỳ hư
Chuẩn bị: 15g khiếm thực, 15g đảng sâm, 15g phục linh, 15g bạch truật.
Thực hiện: Các vị thuốc trên đây cho vào ấm sắc chung với 600ml nước đến khi còn 300ml là đạt. Có thể chia làm 2 – 3 lần uống trong ngày. Cần duy trì bài thuốc trong liên tục 3 – 5 ngày.
Bài thuốc chữa tiêu chảy ở trẻ em do tỳ hư
Chuẩn bị: 10g khiếm thực, 10g sơn dược, 10g đảng sâm, 10g bạch linh, 10g trần bì, 10g ý dĩ nhân, 6g bạch truật, 6g thần khúc, 6g trạch tả, 3g cam thảo.
Thực hiện: Các vị thuốc trên đem sắc chung với nước rồi cho trẻ uống khi thuốc còn ấm. Sử dụng với liều lượng đúng 1 thang thuốc/ngày.
Bài thuốc trị chứng hoạt tinh
Chuẩn bị: 80g khiếm thực, 80g liên tử, 40g mẫu lệ, 40g long cốt, 80g sa uyển tật lê.
Thực hiện: Liên tử tán bột và nấu thành hồ. Các vị thuốc còn lại đem tán bột rồi trộn chung với hồ liên tử và làm thành viên hoàn. Mỗi ngày dùng khoảng từ 16 – 20g thuốc với nước sôi ấm.
Bài thuốc trị chứng bạch đới do thấp nhiệt
Bài thuốc 1: Cần chuẩn bị 10g khiếm thực, 10g xa tiền tử, 10g bạch quả, 15g sơn dược, 6g hoàng bá. Các vị thuốc cho vào ấm sắc lấy nước uống hoặc tán thành bột và uống với nước sôi ấm. Sử dụng với liều lượng đúng 1 thang thuốc/ngày.
Bài thuốc 2: Chuẩn bị khiếm thực cùng bạch linh với lượng bằng nhau. Đem dược liệu đi tán thành bột mịn và làm thành viên hoàn. Mỗi lần uống đúng 10g cùng với nước muối nhạt.
Bài thuốc trị bạch đới nhiều ở phụ nữ
Chuẩn bị: 12g khiếm thực, 12g đảng sâm, 12g sơn dược, 12g phục linh, 12g bạch truật, 12g táo nhân, 12g kim anh, 6g ngũ vị tử, 6g viễn chí, 4g cam thảo.
Thực hiện: Các vị thuốc trên đem cho vào ấm sắc với 1 thăng nước trong vòng 20 phút. Chia lượng thuốc thu được thành 3 lần uống trong ngày, uống khi thuốc còn ấm. Dùng với liều lượng 1 thang thuốc/ngày.
Bài thuốc ích thận cố tinh
Chuẩn bị: 10g khiếm thực, 10g kim anh tử, 3 con chim sẻ, bột mì và rượu trắng với lượng đủ dùng.
Thực hiện: Chim sẻ làm sạch và bỏ nội tạng, khiếm thực rửa sạch, kim anh tử bóp vụn. Bắc chảo lên bếp cho nóng rồi đổ 2 thìa dầu ăn vào và cho nguyên liệu vào xào qua. Đổ rượu trắng vào, nêm gia vị rồi cho nước vừa đủ hầm đến khi chim sẻ nhừ thì cho 1 ít bột mì vào sền sệt rồi bắc xuống. Ăn khi thuốc còn ấm nóng.
Giới thiệu về cây khiếm thực
Đặc điểm
Khiếm thực chính thức là một loại cây mọc ở đầm ao, sống hàng năm, lá hình tròn rộng, nổi trên mặt nước, mặt trên màu xanh, mặt dưới màu tím. Mùa hạ, cành mang hoa trồi lên trên mặt nước, đầu cành có một hoa sáng nở chiều héo. Quả hình cầu chất xốp màu tím hồng, mặt ngoài có gai, đỉnh còn đài sót lại, hạt chắc, hình cầu, màu đen
Phân bố
Hiện chưa thấy trồng ở Việt Nam. Tại Trung Quốc được trồng ở ao đầm, nhiều tỉnh, đặc biệt các tỉnh giáp giới Việt Nam như Quảng Đông, Quảng Tây và Vân Nam đều có.
Tháng 9-10 quả chín hái về, xay vỡ, sảy lấy hạt rồi lại xay bỏ vỏ hạt lấy nhân phơi khô hay sấy khô.
Thành phần hóa học
Sau đây là một số thành phần được ghi nhận là có trong dược liệu khiếm thực:
- Catalaza
- Tinh bột
- Protid
- Hydrat Carbon
- Calcium
- Calcium
- Nicotinic acid
- Vitamin C
- Thiamine
- Phosphor
Cách thu hoạch, chế biến và bảo quản Khiếm thực
Thu hái: Vào tháng 9 và tháng 10, hái quả chín về xay vỡ, sẩy lấy hạt sau đó xay bỏ vỏ. Lấy phần hạt sấy khô hoặc mang phơi khô để làm thuốc.
Chế biến:
Sau khi thu hái, phơi thật khô. Cho quả vào nồi chưng cho chín. Bóc bỏ phần vỏ, lấy nhân và tán thành bột.
Sau khi thu hái, loại bỏ tạp chất, mốc mọt và những thứ thịt có màu đen. Cho vị thuốc vào chảo, sao vàng, tán nhỏ và mang bảo quản để dùng dần.
Sao Khiếm thực: Sau khi thu hái, rửa sạch. Lấy cám cho vào nồi. Bắt lửa nhỏ và thực hiện rang cho nóng. Đợi đến khi khói bay lên thì cho vị thuốc Khiếm thực vào nồi và thực hiện sao cho đến khi dược liệu có màu hơi vàng. Để nguội bớt, lấy ra, sàng bỏ phần cám. Sau đó để nguội là được. Lưu ý cứ mỗi 50 kg Khiếm thực dùng 5 kg cám.
Bảo quản: Dược liệu rất dễ bị mọt. Vì thế nên sấy khô hoặc phơi cho thật khô. Sao vàng và cho dược liệu vào thùng đậy thật kín.
Những lưu ý khi sử dụng Khiếm thực
Trong một số trường hợp, việc dùng khiếm thực có thể phát sinh các vấn đề không mong muốn:
- Theo Bản Thảo Diễn Nghĩa: Ăn quá nhiều dược liệu không những không tốt cho tỳ vị mà còn cản trở hoạt động tiêu hóa.
- Theo Đông Dược Học Thiết Yếu: Không được dùng vị thuốc khi tiểu không thông hay táo bón.
Xem thêm: Cây chó đẻ răng cưa – Những công dụng chữa bệnh của cây chó đẻ có thể bạn chưa biết ?
Kết
Trên đây là những thông tin liên quan đến cây khiếm thực do baokhuyennong.com đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Một số thông tin về dược liệu khiếm thực được tổng hợp trên đây chỉ có giá trị tham khảo. Bạn nên tham vấn thầy thuốc hoặc bác sĩ trước khi áp dụng bất cứ bài thuốc nào từ dược liệu. Bởi việc dùng không đúng cách sẽ rất dễ gặp phải các vấn đề ngoại ý.
