Khổ sâm là cây thuốc nam đa công dụng, cây đặc biệt có tác dụng tốt đối với các chứng bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa và dạ dày. Cùng chúng tôi tìm hiểu thêm về công dụng của Khổ sâm qua bài viết dưới đây bạn nhé!
Những bài thuốc chữa bệnh của khổ sâm
Bài thuốc chữa đau dạ dày từ vị thuốc khổ sâm
Sử dụng lá khổ sâm chữa đau dạ dày là một trong những phương pháp được sử dụng nhiều trong dân gian. Thế nhưng dùng lá khổ sâm như thế nào, nên kết hợp với những thảo dược gì để mang lại hiệu quả và cần lưu ý ra sao thì không phải ai cũng biết.
Bài thuốc giảm đau dạ dày
Chuẩn bị:16 – 20g lá khổ sâm.
Thực hiện: Đem dược liệu đi rửa sạch rồi cho vào ấm sắc lấy nước đặc, uống trực tiếp khi còn ấm. Uống thuốc vào sau bữa ăn. Mỗi liệu trình kéo dài khoảng 2 – 3 tuần. Nếu triệu chứng chưa dứt thì nên ngưng vài ngày rồi dùng tiếp cho đến khi khỏi bệnh.
Chữa lành viêm loét
Chuẩn bị: 12g lá khổ sâm, 12g lá bồ công anh cùng 50g lá khôi.
Thực hiện: Các vị thuốc này cho hết vào ấm, thêm 600ml nước. Đun trên lửa nhỏ tới khi nước cô lại còn 200ml. Loại bỏ bã chia làm 2 – 3 lần uống/ngày. Mỗi liệu trình duy trì liên tục mỗi ngày 1 thang trong khoảng 10 ngày.
Tiêu diệt vi khuẩn HP
Chuẩn bị: 16g lá khổ sâm, 10g dạ cẩm.
Thực hiện: Sắc lấy nước đặc để uống mỗi ngày 1 thang. Cần duy trì mỗi liệu trình khoảng từ 2 – 3 tuần.
Chữa viêm dạ dày
Chuẩn bị: 12g khổ sâm, 10g hương phụ, 12g trần bì, 10g nghệ, 10g bồ công anh cùng 8g ngải cứu.
Thực hiện: Các vị thuốc này đem tán hết thành bột mịn. Mỗi ngày chỉ dùng 10 – 20g, chia đều làm 2 lần uống cùng nước sôi ấm.
Chuyên gia Minh Thùy chia sẻ: “Khổ sâm có chứa thành phần flavonoid có tác dụng kháng khuẩn tốt. Đặc biệt, vị thuốc còn chứa hoạt tính kháng sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum, hoạt tính độc tế bào mạnh với các tế bào ung thư ở người. Thuốc có vị đắng, hơi chát, hơi ngọt, tính mát có công dụng thanh nhiệt, tiêu độc, sát khuẩn hỗ trợ tốt cho việc điều trị các chứng bệnh về hệ tiêu hóa và dạ dày”.
Bài thuốc chữa bệnh đường tiêu hóa
Chữa viêm đại tràng mãn tính
Chuẩn bị: Khoảng 8g lá khổ sâm, cùng chè dây, nam mộc hương, vân mộc hương, hậu phác, thương truật với lượng bằng nhau.
Thực hiện: Các vị thuốc trên cho hết vào ấm, đổ thêm 1 thăng nước. Đun sôi trong 30 phút với lửa nhỏ. Chia đều thành nhiều lần uống trong ngày, dùng mỗi ngày chỉ 1 thang thuốc.
Giảm đầy bụng, khó tiêu
Bài thuốc 1: Cần chuẩn bị khoảng 12 – 24g khổ sâm. Đem vị thuốc đi sắc lấy nước đặc để uống. Ngoài ra có thể dùng bằng cách hãm như hãm trà.
Bài thuốc 2: Cần có 12g lá khổ sâm, 12g nhân trần, 12g bồ công anh, 10g lá khôi cùng với 10g chút chít. Các vị thuốc đem tán bột rồi trộn đều. Pha với nước sôi ấm để uống hằng ngày.
Bài thuốc 3: Chuẩn bị 12g lá khổ sâm, 20g bồ công anh, 40g lá khôi, 12g uất kim, 12g hậu phác, 4g cam thảo cùng với 8g ngải cứu. Các vị thuốc đem cho vào ấm sắc lấy nước đặc hay nấu thành cao để pha siro uống.
Khắc phục tình trạng kiết lỵ kèm, đau bụng đi ngoài
Bài thuốc 1: Cần có 1 nắm lá khổ sâm cùng 1 nắm lá phèn đen. Đem sắc lấy nước uống trong ngày, dùng mỗi ngày 1 thang.
Bài thuốc 2: Chuẩn bị 10g lá khổ sâm, 10g rau sam, 10g lá mơ lông, 10g cỏ sữa, 10g nhọ nồi. Cho hết vị thuốc vào ấm sắc lấy nước uống mỗi ngày chỉ dùng 1 thang.
Hỗ trợ điều trị giun kim
Chuẩn bị: 15g khổ sâm, 15g bách hộ cùng với 15g xà sàng tử.
Thực hiện: Các vị thuốc trên đem sắc lấy nước để rửa vùng âm đạo và hậu môn trước kjhi ngủ. Cần thực hiện trong 3 ngày liên tục.
Chữa lỵ
Bài thuốc 1: Cần chuẩn bị 16g khổ sâm, 20g vỏ cây núc nác, 12g hoàng liên, 20g cỏ sữa, 20g lá nhót, 16g hoài sơn, 16g hạt sen, 12g bạch truật, 20g cỏ nhọ nồi sao đen, 12g cam thảo. Các vị thuốc này đem sắc lấy nước đặc, chia làm 2 lần uống trong ngày, dùng với liều 1 thang/ngày.
Bài thuốc 2: Chuẩn bị 16g khổ sâm, 20g rau sam, 16g hoa hòe sao đen, 16g vỏ cây núc nác, 12g búp ổi, 20g đinh lăng, 20g cỏ sữa, 16g cỏ ngũ sắc, 12g bạch truật, 16g ngũ gia bì, 12g hoàng đằng cùng 12g chích cam thảo. Đem cho hết các vị thuốc vào ấm sắc lấy nước đặc, chia đều thành 2 lần uống, mỗi ngày chỉ dùng 1 thang.
Chữa bệnh vẩy nến, lở ngứa
Chuẩn bị: 15g lá khổ sâm, 15g huyền sâm, 15g sinh địa, 15g kim ngân hoa, 10g thương nhĩ tử.
Thực hiện: Các vị thuốc đem cho vào ấm sắc lấy nước uống khi còn ấm mỗi ngày 1 thang. Nên kết hợp với việc dùng lá khổ sâm cùng kinh giới và lá trầu không đun nước tắm để giảm nhanh triệu chứng ngứa ngoài da.
Bài thuốc chữa âm đạo ngứa rát
Chuẩn bị: Khổ sâm, lộ phong phòng, chích thảo và phòng phong với lượng bằng nhau.
Thực hiện: Cho các vị thuốc vào ấm sắc cùng với 1 thăng nước trong 10 phút. Đem pha với nước sạch cho ấm rồi dùng vệ simnh vùng kín, tuyệt đối không thụt rửa sâu bên trong.
Trị bệnh sùi mào gà
Chuẩn bị: 30g khổ sâm, 60g mã xỉ hiện, 10g hồng hoa, 30g bạch hoa xà thiệt thảo, 30g mộc tặc thảo, 20g bạch liễm, 20g linh từ thạch.
Thực hiện: Cho hết các vị thuốc vào ấm sắc lấy nước ngâm rửa vị trí tổn thương. Mỗi ngày chỉ 1 lần, mỗi lần khoảng 20 phút. Mỗi liệu trình kéo dài 20 ngày.
Trị dị ứng ngoài da
Chuẩn bị: 8g khổ sâm, 15g ké đầu ngựa, 8g chi tử, 8g hoàng cầm, 8g phòng phong, 12g sinh địa cùng với 4g cam thảo.
Thực hiện: Các vị thuốc đem cho hết vào ấm sắc với 1 thăng nước trên lửa nhỏ. Thu lấy 300ml rồi bỏ bã chia làm 3 lần uống trong ngày, dùng 1 thang/ngày.
Kháng viêm chữa quai bị
Chuẩn bị: 12g khổ sâm, 12g quả ké, 12g sài đất, 15g hạ khô thảo nam, 12g kim ngân hoa, 12g bồ công anh.
Thực hiện: Cho hết tất cả các vị thuốc vào ấm sắc với 600ml nước trên lửa nhỏ. Thu lấy 200ml lọc bỏ bã rồi chia đều thành 2 lần uống khi còn ấm, dùng 1 thang/ngày.
Giải quyết tình trạng xuất tinh sớm
Chuẩn bị: 25g khổ sâm, 15g ngũ bội tử, 15g hạt tiêu cùng với 25g địa phu tử.
Thực hiện: Các vị thuốc trên đem ngâm trong 1,5 lít nước nóng khoảng 30 phút. Sau đó đem đi sắc văn hỏa trong khoảng 15 – 20 phút rồi chắt lấy nước, bỏ bã. Dùng nước thuốc này để ngâm hạ bộ mỗi ngày khoảng 3 – 4 lần.
Bài thuốc chữa chứng sưng đau do chân tay nứt nẻ
Chuẩn bị: 12g khổ sâm, 6g hoàng cầm cùng với 24g can đại hoàng.
Thực hiện: Các vị thuốc đem cho vào ấm, đổ thêm 1 lít nước sắc kỹ trên lửa nhỏ. Lọc bỏ bã và chia đều thành 3 lần uống trong ngày vào trước các bữa ăn.
Những lưu ý khi sử dụng khổ sâm
Đối với khổ sâm, khi sử dụng cần chú ý đến các vấn đề sau:
- Tuyệt đối không sử dụng lá khổ sâm cho những người tỳ vị hư hàn hay bị suy nhược, táo bón.
- Sử dụng với liều cao có thể phát sinh phản ứng phụ với các triệu chứng nhức đầu, buồn nôn.
- Không dùng lá khổ sâm cho các đối tượng trẻ em, phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú
- Dược liệu kỵ với thỏ ty tử, bối mẫu và phản lê lô nên tuyệt đối không kết hợp chung các vị thuốc này với khổ sâm.
- Tránh dùng khi can thận hư yếu mà không kèm theo chứng nóng.
- Sử dụng dài ngày có thể khiến cho thận khí và tạng can bị tổn thương.
- Tuyệt đối không dùng dược liệu cho những người có tỳ vị hư hàn.
Những thông tin chung về khổ sâm
Mô tả khổ sâm
Đây là một loại cây nhỏ có chiều cao vào khoảng 0,72 – 1m. Lá mọc so le nhưng gần như đối nhau, đôi khi có thể mọc thành từng vòng giả gồm khoảng 3 – 4 lá. Phiến lá dài có hình mũi mác, phần mép nguyên, cả 2 mặt lá đều có nhiều lông tỏa tròn óng ánh.
Cụm hoa mọc ở đầu cành hay kẽ lá, có cả hoa đơn tính và lưỡng tính. Hoa cái có 5 lá đài cùng 3 vòi nhụy còn hoa đực cũng có 5 lá đài nhưng chỉ có 1 – 2 nhị. Quả có màu hung đỏ có lông trắng gồm 3 mảnh vỏ. Hạt có màu nâu hung, hình trứng và có mỏ. Mùa hoa quả rơi vào khoảng tháng 5 tới tháng 8.
Khổ sâm cho rễ:
Đây là loại cây có cành nhỏ với chiều cao thường dưới 1m. Lá của cây khá giống với lá phan tả diệp, là lá kép lông chim mọc so le nhau. Lá có hình mác, chiều dài khoảng từ 2 – 5cm. Hoa có màu vàng nhạt, mọc thành từng cụm dài 10 – 20cm tại ngọn hay kẽ lá, dải theo chiều dài của nhánh cây. Loại cây này có thân khá nhỏ nhưng phần rễ lại khá lớn. Quả có hình cầu, đầu thuôn dài, màu đen, thường dài khoảng 5 – 12cm.
Phân bố, thu hái, chế biến
Cây khổ sâm cho lá mọc hoang và được trồng khá phổ biến ở nước ta, nhất là ở các tỉnh ở vùng đồng bằng Bắc bộ. Còn cây khổ sâm cho rễ thì có nguồn gốc từ Trung Quốc, hiện nay một số tỉnh miền núi phía Bắc nước ta cũng đang trồng giữ giống.
Còn với khổ sâm cho rễ, thời điểm thu hái thích hợp nhất là vào mùa xuân và mùa thu. Sau khi đào rễ về đem bỏ phần rễ con rồi rửa sạch và thái thành từng lát mỏng. Sau đó đem ngâm rễ tươi vào nước vo gạo khoảng 3 tiếng đồng hồ rồi rửa sạch. Cuối cùng đem phơi hay sấy cho khô.
Dược liệu khi đã được phơi hay sấy khô cần cho vào trong túi kín và bảo quản ở những nơi khô thoáng, tránh mối mọt và ẩm mốc.
Thành phần hóa học
- Ent – 7 β – hydroxyl – 15 – oxokauran – 16 – en -18 – yl acetate,
- Ent – 1 α – acetoxy – 7 β, 14 α– dihydroxykauran – 16 – en – 15 – one
- Ent – 18 – acetoxy- 7 β, 14 α – dihydroxykauran – 16 – en – 15 – one
- Ent – 7 β, 14 α – dihydroxykauran – 16 – en – 15 – one
Tác dụng dược lý của cây khổ sâm
Khổ sâm cho lá có vị đắng, tính bình và hơi có độc được quy vào kinh Đại tràng. Rễ được ghi nhận là có vị đắng và tính mát quy vào 3 kinh Tâm, Can và Đại trường.
Theo y học cổ truyền
- Công dụng: Khu phong, thanh nhiệt táo thấp, lợi niệu, sát trùng.
- Chủ trị: Chứng bạch đới, hoàng đản, tả lỵ, tiểu tiện khó, phong hủi, ngứa ngoài da…
- Khổ sâm có công dụng điều trị nhiều bệnh lý đặc biệt là viêm đau dạ dày
- Khổ sâm có công dụng điều trị nhiều bệnh lý đặc biệt là viêm đau dạ dày
Theo y học hiện đại
- Chống oxy hóa, chống viêm, giúp giảm đau, chống dị ứng.
- Làm tăng lưu lượng máu động mạch vành, chống rối loạn nhịp tim, ngăn ngừa thiếu máu cơ tim. Ngoài ra còn có tác dụng chống xơ vữa động mạch và hỗ trợ làm hạ lipid máu.
- Loại bỏ đờm trong họng, đồng thời làm giảm triệu chứng hen suyễn.
- Nước sắc dược liệu được cho là có tính kháng khuẩn khá mạnh. Có khả năng ức chế hoạt động của các chủng vi khuẩn như tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn nhóm B, trực khuẩn lỵ. Cùng với đó còn có tác dụng ức chế sự phát triển của một số loại nấm ngoài da.
- Vị thuốc khổ sâm dùng cho đối tượng người bệnh tiêu hóa, đau dạ dày, da liễu, suy nhược cơ thể,…
Xem thêm: Wasabi – Loại thảo dược quý hiếm vô cùng có lợi cho sức khỏe
Lời kết
Trên đây là những thông tin liên quan đến công dụng chữa bệnh của khổ sâm do baokhuyennong.com tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Khổ sâm được biết đến là bài thuốc chữa bệnh dạ dày được nhiều người bệnh tin tưởng. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khuyến cáo, người bệnh nên sử dụng đúng mục đích, đúng liều lượng, tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
