Cải Trời là loài cây hoang dại mọc khắp nơi ở Việt Nam và ở Nam Bộ. Được người dân Nam Bộ dùng như một loại rau rừng với hương vị hấp dẫn và dùng trong nhiều bài thuốc dân gian. Cùng chúng tôi tìm hiểu về công dụng chữa bệnh của loài cây này trong bài viết dưới đây.
Giới thiệu chung về Cải Trời
- Tên gọi khác: Cải ma, Cỏ hôi, Hạ khô thảo nam và Kim đầu tuyến.
- Tên khoa học: Blumea lacera
- Tên dược: Herba Blumeae Lacerae
- Họ: Cúc (danh pháp khoa học: Asteraceae)
Đặc điểm và Hình ảnh cây cải trời
Cải trời là loài thực vật thân thảo nhỏ, chiều cao chỉ khoảng 30 – 50cm. Bề mặt thân có nhiều rãnh khía, thân có màu tím đỏ hoặc màu xanh lục, được phủ lớp lông dày và trắng.
Phiến lá hình trái xoan, thường mọc so le, rộng 4cm, dài 9cm, mép lá có răng không đều. Lá phía trên tiêu giảm và hầu như không có cuống. Hoa mọc thành cụm, rộng 5mm, có màu vàng hoặc màu trắng. Cây ra hoa và quả vào tháng 3 – 6 hằng năm.
Bộ phận dùng
Toàn cây cải trời đều được sử dụng để làm thuốc.
Phân bố
Cải trời có nguồn gốc từ Malaysia và Ấn Độ. Ở nước ta, cây thường mọc hoang ở vùng đất trống, đồng ruộng, vườn tược, tập trung ở các tỉnh từ Thừa Thiên Huế trở vào đến các tỉnh Tây Nam Bộ.
Thu hái – sơ chế
Thu hái cây vào mùa xuân – hè. Khi hái, đem nhổ cả cây, sau đó rửa sạch, thái nhỏ và phơi trong bóng râm đến khi khô hoàn toàn.
Bảo quản
Bảo quản ở nơi khô ráo và thoáng mát.
Thành phần hóa học
Cây cải ma chứa 0.085% tinh dầu, trong đó chứa khoảng 6% citral, 10% fenchon và 66% cineol.
Vị thuốc cải trời
Tính vị
Vị đắng, tính bình và có mùi thơm đặc trưng.
Quy kinh
Quy vào kinh Can.
Tác dụng dược lý của rau cải trời
– Tác dụng của rau cải trời theo Đông Y:
- Tác dụng: Giải độc, tán uất, cầm máu, thanh can hỏa, tiêu viêm, sát trùng và tiêu hòn cục.
- Chủ trị: Viêm phế quản, tràng nhạc, băng huyết, sổ mũi, chảy máu cam, lở ngứa, táo bón, mất ngủ,… Ở Ấn Độ, nhân dân dùng cây cải trời để lợi tiểu, trừ tả, hạ thân nhiệt, trừ giun và thu liễm.
- Lá cải trời còn được sử dụng để nấu canh hoặc luộc ăn như các loại rau thông thường.
– Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
- Thực nghiệm trên bệnh nhân bị lao hạch với hạch bã đậu, hạch rắn và hạch rò mủ nhận thấy 54.5% khỏi khi áp dụng bài thuốc từ cải trời và xạ can.
Cách dùng – liều lượng
Có thể sử dụng cây cải trời ở dạng sắc, liều dùng từ 10 – 30g/ ngày.
Bài thuốc trị bệnh từ rau cải trời
1. Bài thuốc điều trị viêm tắc tĩnh mạch chi
- Chuẩn bị: Huyền sâm, độc hoạt, đương quy, tang ký sinh, thạch hộc, cải trời, ngưu tất, cốt toái bổ mỗi vị 12g, phù bình, kim ngân hoa, thổ phục linh mỗi vị 15g, cam thảo 8g.
- Thực hiện: Đem sắc uống, ngày dùng 1 thang và chia thành 2 lần uống.
2. Bài thuốc trị chứng thủy đậu ở trẻ em
- Chuẩn bị: Bồ công anh, sài đất, cam thảo nam, thổ phục linh và cải trời mỗi vị 20g.
- Thực hiện: Sắc uống ngày dùng 1 thang, đem chia thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày.
3. Bài thuốc trị vảy nến và ngân tiêu
- Chuẩn bị: Thổ phục linh 40 – 80g, cải trời 80 – 120g.
- Thực hiện: Đem sắc với 500ml nước trong vòng 3 giờ còn lại khoảng 300ml. Đem nước sắc chia thành 3 – 4 lần uống.
4. Bài thuốc trị vết thương chảy máu, lở ngứa và mụn nhọt ngoài da
- Chuẩn bị: Cải trời 20 – 30g.
- Thực hiện: Sắc uống hằng ngày, đồng thời dùng nguyên liệu tươi đem giã nát và đắp ở ngoài.
5. Bài thuốc trị hạch bã đậu, hạch rò mủ, lao hạch
- Chuẩn bị: Xạ can 10g và cải trời 20g.
- Thực hiện: Sắc uống ngày 1 thang, áp dụng bài thuốc liên tục trong vòng nhiều tháng.
6. Bài thuốc trị viêm âm đạo, bạch đới, chân lở sưng đau và thấp nhiệt
- Chuẩn bị: Huyết dụ, dây kim ngân hoa, mộc thông và hy thiêm mỗi vị 15g, cải trời 30g.
- Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống.
Hướng dẫn kĩ thuật gieo trồng, chăm sóc hạt giống cải trời
So với những giống cải thông thường, rau cải trời là một rau dễ trồng và không tốn quá nhiều công chăm sóc. Để có thể trồng rau cải trời đất trồng cần được chuẩn bị kĩ lưỡng mặc dù sức sống của loại cây này rất lớn và có thể trồng được trong môi trường khắc nghiệt như ở miền núi.
Đất trồng
Đất trồng cần được làm tơi xốp và ủ qua phân chuồng đã hoai mục. Đất có đầy đủ các dưỡng chất góp phần phát triển cho rau được tốt hơn. Hạt giống rau cải trời nay đã được bán rộng rãi tại các cửa hàng nông sản nên bạn có thể tìm mua dễ dàng.
Do đặc thù là loại cây có thể tận dụng gốc nên công chăm sóc cũng ít đi rất nhiều. Mỗi gốc cải trời bạn có thể thu hoạch nhiều lần không như những loại cải khác chỉ thu hoạch được một lần rồi phải thu dọn.
Bón phân
Bón phân cho cải trời rất đơn giản, sau khi thu hoạch cải trời 1 tuần thì rải phân NPK loại 16-16-8 chỉ 1 lần, sau đó cứ mỗi tuần tưới urê chỉ 1-2 lứa là thu hoạch. Bón phân theo định kì sẽ giúp cho cải trời nâng cao được thu hoạch cho lá chất lượng hơn. Thông thường chỉ mất khoảng 20 đến 30 ngày là bạn đã có thể thu hoạch. Nước tưới cho rau cần được tưới thường xuyên để đảm bảo độ ẩm cho đất.
Tìm mua hạt giống rau cải trời f1 chất lượng tốt trước khi trồng sẽ giúp tăng tỷ lệ nảy mầm và sức sống của cây giống về sau.
Chăm sóc
Cách trồng cải trời không quá cầu kì lại dễ dàng chăm sóc, có thể nói là loại cây tự sinh tự diệt nên bạn có thể trồng quanh năm trên cùng một gốc cây. Lá của cây cải trời bạn có thể dùng để ăn sống với thịt, cá, ăn chung với các loại rau rừng hoặc có thể ăn chung với cháo nóng.
Thu hoạch
Ngoài ra bạn còn có thể luộc, xào hay nấu canh, ăn lẩu như những loại rau cải thông thường. Ngoài việc làm nguồn thức ăn cho con người trồng cải trời còn giúp bạn có thể chữa được nhiều loại bệnh như giải nhiệt, tiêu hóa, trị thương, táo bón,…
Với nhu cầu hiện nay trên thị trường nhiều gia đình lựa chọn cải trời làm món ăn và trở thành một phần không thể thiếu trong gia đình. Bạn có thể trồng cải trời với diện tích lớn hơn để tăng thêm thu nhập cho gia đình mình nếu được.
Với những tác dụng tuyệt vời mà rau cải trời mang đến chắc hẳn sẽ làm cho bạn hết sức hài lòng. Hãy tận dụng thời gian rãnh và phần không gian trống tại nhà mình để trồng cải trời để mang đến cho gia đình mình nguồn thực phẩm sạch nhé.
Lưu ý khi dùng rau cải trời chữa bệnh
- Sử dụng rau cải trời với liều lượng lớn có thể gây khó thở, đổ nhiều mồ hôi, tim đập nhanh, chóng mặt, giảm thị lực hoặc thậm chí là tử vong.
- Tránh sử dụng đồng thời với các loại thuốc an thần như Clonazepam, Lorazepam, Zolpidem, Phenobarbital,…
- Tránh nhầm lẫn với vị thuốc hạ khô thảo hay còn gọi là hạ khô thảo bắc.
Trên đây là những thông tin liên quan đến đặc điểm, công dụng chữa bệnh của Cải Trời do baokhuyennong.com đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Cải Trời là vị thuốc với nhiều công dụng đối sức khỏe. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về công dụng cũng như tác dụng y học của dược liệu. Do đó, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ hoặc thầy thuốc y học cổ truyền trước khi sử dụng. Không nên tự ý sử dụng dược liệu để tránh những rủi ro không mong muốn.
