Hoa Ban – Loài hoa đặc trưng ở vùng núi Tây Bắc

Có lẽ khi nhắc đến núi rừng Tây Bắc, người ta thường liên tưởng ngay đến hình ảnh những cánh hoa ban. Hoa ban đã in sâu vào tâm trí mỗi con người, mang trong mình vẻ đẹp quyến rũ cùng mùi hương ngây ngất, say đắm lòng người, hoa ban đã trở thành loài hoa vua của núi rừng. Ai đi đến vùng núi Tây Bắc mà không chụp ảnh cùng hoa ban, không ngắm nhìn hoa ban thì thật đáng tiếc. Những cánh hoa trắng muốt, cũng có khi nhiều màu sắc sặc sỡ rung rinh trước gió như mời chào mọi người đến với vùng đất này. Hoa ban đẹp là thế, tinh khôi là thế nhưng không phải ai cũng biết hết về nguồn gốc, đặc điểm của nó. Hãy cùng đi tìm hiểu nhé.

Cây hoa ban là gì?

Cây hoa ban người ta thường gọi với một cái tên dân dã là cây mòng giò, hoa ban được dịch theo tiếng thái có nghĩa là loài hoa ngọt, ngọt ở đây là ngọt ngào, da diết.

Tên khoa học: Bauhinia variegata L.

Họ: Vang (CAESALPINIACEAE)

Đặc điểm nổi bật của cây hoa ban

Hoa ban là cây thuộc loại thân gỗ, cây cao khoảng từ 5-12m, tùy vào điều kiện khí hậu và mức độ chăm sóc mà cây sẽ cho chiều cao khác nhau. Thân và cành hoa ban có vỏ màu nâu sẫm, khi cây còn non nó được bao phủ một lớp lông tơ mịn màng và mất dần khi cây trưởng thành. Lá hoa ban học theo hình so le nhau, cuống lá có hình trái tim phần rìa hình tròn, phía đầu lá khuyết sâu thành hai thùy nông. Hai mặt lá khá nhẵn và không có răng cưa ở phần mép lá. Những lá non cũng có lông tơ và phần cuống lá dài, còn những lá già thì lớp lông tiêu biến, cuống lá ngắn dần lại và có màu xanh gân lá nổi lên phần trên lá có màu vàng hơn.

Hoa ban có nhiều màu như hoa màu tráng, màu đỏ tím..mùi hương thơm thoang thoảng, dễ chịu. Có lẽ bởi mùi thơm như vậy mà hoa ban thu hút được khá nhiều loại côn trùng khác nhau nhất là các loài ong, bướm đến lấy mật, bởi nhị hoa ban khá ngọt ngào. Hoa có 5 cánh từ màu tím, hồng nhạt cho đến màu trắng, đường kính mỗi bông hoa khoảng từ 8-12cm. Hoa ban thường mọc thành từng cụm, mỗi cụm cho khá nhiều bông hoa khác nhau, hoa được mọc ra từ các kẽ lá hoa kho nở xòe ra khá to. Hoa ban thường nở vào khoảng tháng 5 hàng năm, thời gian hoa khoe sắc có thể kéo dài từ 2-3 tháng. Khi hoa nở rộ, trông cây hoa ban như chỉ mang trên mình những bông hoa mà không thấy lá đâu cả. Sau khi hoa tàn, cây bạn còn cho quả nữa nhé. Quả ban dẹp và nhẵn, trong quả có chứa nhiều hạt.

Ý nghĩa của hoa ban

Cây hoa ban được biết đến trong tình yêu, nó thể hiện cho sự chân thành, thanh cao, một tình yêu chung thủy, son sắc, gắn bó keo sơn.

Tác dụng của cây hoa ban

Vào mùa hoa ban nở, những người dân Tây Bắc lại nhộn nhịp đón chào những đoàn khách du lịch, tham quan vẻ đẹp mê mẩn của hoa, nơi mang đến vẻ đẹp của núi rừng và cũng là nơi hẹn hò của các đôi lứa.

Hiện nay, cây hoa ban không chỉ được trồng ở những vùng núi cao mà đồng bằng hay tại thủ đô Hà Nội cũng được trồng khá nhiều rồi nhé. Đây là một loại cây bóng mát đang khá được ưa chuộng, cây được trồng ở đường phố, công viên, các công trình công cộng, trung cư, trường học…để làm đẹp cho khuôn viên đô thị, tạo sự ấn tượng đồng thời nó còn mang ý nghĩa như một món quà tinh thần, đặc sản của Tây Bắc đến với vùng thành thị. Trồng cây hoa ban không chỉ làm cho cảnh quan thêm đẹp hơn, bầu không khí thêm trong lành hơn mà nó còn mang hơi hướng của núi rừng len lỏi vào từng con đường, ngõ phố, làm cho con người như hòa nhập với thiên nhiên, tạo cho con người ta có một tinh thần thoải mái, thư giãn sau những giây phút mệt nhọc với sự xô bồ của cuộc sống.

Ngoài tác dụng làm đẹp, cây hoa ban còn được sử dụng để chế biến món ăn như một thứ đặc sản nổi tiếng, người ta thường lấy hoa, búp cây ban để nấu canh, làm gỏi, nộm hay để xào cũng rất ngon nhé. Để tỏ lòng thành kính đối với những người đã khuất, người ta còn sử dụng hoa ban để dâng lên bàn thờ tổ tiên những dịp lễ hay đầu năm mới.

Cách trồng và chăm sóc cây hoa ban

Hoa ban là một cây có khả năng sinh trưởng mạnh mẽ, nó sễ dàng thích nghi với nhiều hình thái, điều kiện khí hậu, chịu được khắc nghiệt và sâu bệnh tốt, tuy nhiên khi cây còn nhỏ, ta cần lưu ý chăm sóc và bảo vệ cẩn thận, nên dùng cọc chống cây hay làm hàng rào xung quanh để tránh cây bị gãy đổ do những tác động bên ngoài.

Đất trồng hoa ban cũng cần là loại đất tơi xốp, đủ chất dinh dưỡng và đảm bảo đất thoát nước tốt để cây không bị ngập úng vào mùa mưa.

Cây ưa sáng vì thế nên trồng cây ở nơi thông thoáng, có nhiều gió như thế cây vừa ít bị sâu bệnh lại cho hoa nhiều hơn nữa nhé.

Vì hoa ban là cây thân gỗ nên ta không cần tưới nước quá nhiều, cây sẽ dễ bị ngập úng và chết.