Với hương vị chua chua, dịu ngọt, thơm thơm của chanh leo là món thức uống ưa thích của nhiều người. Không chỉ có quả ngon mà chanh leo còn có hoa đẹp, cho tán lá xanh mát có tác dụng che nắng rất tốt. Ngay cả nhà phố chật hẹp bạn vẫn có thể trồng chanh leo để cây buông rủ xuống ban công. Dưới đây, hãy cùng với chúng tôi khám phá cây chanh leo này nhé!
Cây chanh leo là gì?
Chanh leo là loại cây lạ từ hoa cho đến trái. Đặc biệt hương vị của chanh leo một khi đã thưởng thức thì sẽ không thể nào quên được. Thay vì mua ngoài chợ tại sao bạn không tự tạo một giàn chanh leo ngay tại nhà để vừa ngắm vừa ăn cho thỏa thích.
Chanh dây (hay còn gọi là chanh leo) là loại quả có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới nước Châu Mỹ du nhập vào Việt Nam khoảng 5 năm trở lại đây. Với hương vị chua chua ngọt ngọt khá đặc trưng cùng mùi hương thơm mát. Bạn hoàn toàn có thể ăn trực tiếp hoặc dùng để pha chế thành những loại thức uống giải nhiệt mùa hè.
Với hương vị chua chua, dịu ngọt, thơm thơm của chanh leo là món thức uống ưa thích của nhiều người. Không chỉ có quả ngon mà chanh leo còn có hoa đẹp, cho tán lá xanh mát có tác dụng che nắng rất tốt. Ngay cả nhà phố chật hẹp bạn vẫn có thể trồng chanh leo để cây buông rủ xuống ban công.
Cây chanh leo với cành tán xum xuê, quả mọc trĩu cành thể hiện sự sung túc, viên mãn, con cháu đầy đàn, hòa thuận trong gia đình.
Đặc điểm cây chanh leo
Cây Chanh leo còn được biết đến với nhiều tên gọi: cây chanh dây, lạc tiên hoa tía, mắc mát hay mác mác tên khoa học là Passiflora incarnate thuộc họ Lạc tiên – Passiflora. Chanh leo có hai loại màu vàng (chanh leo ta) và màu tím. Loại màu tím phát triển nhanh và khỏe mạnh hơn, quả to và sai hơn, thơm hơn nhiều so với chanh leo ta.
Chanh leo thuộc loại cây dây leo, sống lâu năm, có chiều dài khoảng 3-10m. Thân chanh leo tròn, màu xanh khi về già chuyển nâu, trơn nhẵn hoặc có lông tơ,là một cây có thân cứng nhất trong chi lạc tiên. Chanh dây leo bám bằng nhiều tua cuốn. Lá chanh leo màu xanh đậm và bóng, các lá hình chân vịt xẻ ba thùy, viền lá có răng cưa,lá có kích thước khoảng 6-15cm.
Hoa chanh leo có 5 cánh màu trắng tím, hình dáng lạ mắt,hoa hình tròn xòe rộng, màu trắng ở giữa, nổi bật vòng màu tím là nhị và nhụy hoa. Chanh leo rất sai hoa nên đậu nhiều quả.Tùy khí hậu từng vùng mà hoa chanh leo ra từ tháng 4-11 hàng năm. Hoa chanh leo bền được khoảng 1 tuần và bắt đầu đậu quả, từ giai đoạn hoa đến quả khoảng 60-90 ngày. Hoa chanh leo tự nó vô sinh nhưng được thụ phấn nhờ một số loài côn trùng như ong nghệ.
Quả chanh leo còn non có màu xanh non,khi chín có màu vàng hoặc tím tùy giống. Quả mọng dạng trứng,nhiều cùi thịt, đường kính khoảng 5-7cm. Mỗi giàn cho khoảng 40- 200 quả/ vụ tùy chế độ chăm sóc. Nếu trồng chậu, bạn cũng có tối thiểu 30 quả/ gốc. Quả chanh leo có vị ngọt mát, chua chua, rất dễ chịu.
Cách trồng chăm sóc cây chanh leo
Cây chanh leo thuộc loại cây thân leo khỏe mạnh, tốc độ phát triển nhanh . Cây ưa nắng, sáng, khí hậu ấm áp. Nhiệt độ ưa thích của chanh leo là từ 16 – 30 độ C, không có sương muối.
Đất trồng chanh leo không cầu kỳ, cây có thể trồng trên mọi địa hình từ đất thoáng xốp , giàu hữu cơ như đất thịt nhẹ, cát cổ , feralit đến đất đỏ bazan. Nhưng tốt nhất là chọn đất thoát nước tốt, thành phần cơ giới nhẹ, độ mùn trên 1% và pH 5,5-6,tầng canh tác sâu >50 cm. Ở vùng đất bằng phẳng, ấm áp, ẩm ướt, cây chanh leo phát triển rất tốt.
Tưới nước cho chanh leo:
Cây chanh leo có nhiều cành lá, tán rập rạp , ưa nước nhiều,độ ẩm cao và thường xuyên để cây ra nhiều mầm nhánh, ra hoa đậu quả liên tục. Nên tưới khoảng 2 ngày/lần, mùa khô tăng cường hơn.
Chú ý cắt tỉa cành nhánh: Nên cắt tỉa bớt cành, lá thường xuyên cho chanh leo đặc biệt là mùa mưa để giảm hoạt động của nấm bệnh và ức chế sinh trưởng giúp cây ra nhiều nụ, sai hoa, sai quả.Khi thu hoạch lứa quả thì nên cắt hết tất cả các cành, chỉ để lại thân cành từ mặt đất tới giàn, nếu không sẽ sinh trưởng kém và giảm năng suất.
– Sau mỗi đợt cắt tỉa ta nên bón phân đầy đủ để cây nhanh chóng phục hồi, bù đắp dinh dưỡng cho cây ra cành và hoa mới.Nên bón các loại phân giàu đạm và kali để tăng cường sự ra lá và quả.
– Chanh leo thường gặp một số bệnh như đốm nâu, phấn trắng, thối quả, ruồi đục trái…. Chúng ta cần theo dõi để có phương án phòng trừ kịp thời.
Chú ý: 3 thời điểm cây chanh dây cần chăm sóc đầy đủ: khi cây mới trồng, lúc ra hoa và thời kỳ đậu quả:
Khi cây ra hoa bắt đầu đậu quả cần tỉa bớt lá chỗ quả hình thành để giúp quả nhận đủ ánh sáng sẽ nhanh chín hơn.Khi cây ra hoa và đậu quả phải tưới điều độ thường xuyên ít nhất ngày 2 lần, nếu thiếu nước làm hoa rụng, rụng quả hoặc quả bị teo héo.
Nhân giống chanh leo bằng hạt hoặc giâm cành.Chú ý làm giàn để cây có chỗ leo bám.
– Thu hoạch quả đồng loạt khi gần chín hoặc chín hoàn toàn, tránh làm trầy xước, bảo quản nơi thoáng mát.
Tưới nước: Do là loại cây nhiệt đới nên cây cần độ ẩm khá cao. Lượng nước đầy đủ sẽ khiến cành cây càng phát triển mạnh mẽ và vươn tán càng xa và rộng. Định kì 2 ngày bạn tưới nước cho chanh leo một lần vào buổi sáng khi trời mát và chiều tối. Mùa khô nhiệt độ cao hơn và nhanh bốc hơi nước thì có thể tăng số lần tưới nước lên để đảm bảo cây không bị khô héo do thiếu nước.
– Cắt tỉa, tạo tán cho chanh leo : Một khi cây đã bám giàn thì sẽ phát triển rất nhanh. Hết ngọn này đến ngọn khác sẽ đâm chồi và lan ra tứ phía. Lúc này bạn cần tỉa cành và tạo hình cho cây vừa thẩm mỹ vừa giúp loại bỏ bớt những lá héo úa sâu bệnh giúp cây nhanh ra nụ đậu nhiều trái hơn.
– Sâu bệnh hại của chanh leo : Giống như những loại cây dây leo thì chanh leo cũng mắc một số loại bệnh phổ biến như sâu ăn lá, đốm nâu vv. Bệnh phấn trắng hay thối quả cũng là những loại bệnh người trồng cần quan tâm lưu ý khi muốn cây chanh leo khỏe mạnh.- Thụ phấn cho cây : Điểm đặc biệt ở chanh leo đó chính là trên một cây có cả hoa đực và cái. Thông thường cây sẽ tự thụ phấn nhờ ong bướm. Trong một số trường hợp đặc biệt mới cần đến bạn thụ phấn bằng tay cho hoa.
Từ khi trồng cho đến khoảng 7 tháng cây sẽ trổ ra những bông hoa đầu tiên. Đây có lẽ là khoảnh khắc bạn muốn ngắm nhìn nhất. Những bông hoa chanh leo nở ra đẹp lung linh dưới nắng làm bạn không thể dời mắt khỏi chúng. Hoa chanh leo đường kính khá lớn khoảng 10cm. Hoa có màu trắng và phần gốc đài màu tím cùng với những tua rua khá lạ mắt.
Sau khi hoa nở được khoảng 1 tuần sẽ héo và bắt đầu chuyển dần sang quá trình tạo quả. Những quả non mới nhú thường có màu xanh non. Khi trưởng thành quả sẽ dần chuyển sang màu tím đặc trưng. Qúa trình này thường mất 2 tuần.
Tùy thuộc cách chăm sóc của bạn và điều kiện khí hậu mà số lượng quả trên mỗi cây của bạn sẽ nhiều hay ít. Thông thường nếu trồng trong chậu thì mỗi vụ bạn có thể thu được 40 quả chanh leo.
Xem thêm: Cây Việt Quất – Kỹ thuật trồng và chăm sóc Việt Quất
Hướng dẫn cách trồng và chăm sóc cây chanh leo cực đơn giản
Kết
Trên đây, Báo khuyến Nông đã chia sẻ cho các bạn một số thông tin về đặc điểm, công dụng, cách trồng và chăm sóc cây chanh leo. Chăm sóc cây chanh leo không quá khó khăn, nhưng đòi hỏi sự chú ý đặc biệt vào việc tưới nước và bón phân để đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh và cho quả ngọt ngon. Hi vọng rằng bài viết trên đây sẽ cung cấp cho các bạn những thông tin bổ ích nhé.
