Những thông tin liên quan đến ba khía có thể bạn chưa biết?

Ba khía là một loài cua biển phổ biến ở các vùng ven biển Việt Nam, đặc biệt là khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Nhắc đến con ba khía, chắc hẳn nhiều người sẽ khó hình dung. Nhưng nếu đã có cơ hội thưởng thức ba khía- món ăn dân dã vùng sông nước, thực khách chắc chắn sẽ có thêm một lí do để thêm lưu luyến vùng đất tươi đẹp, hiếu khách này. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thêm những thông tin liên quan đến ba khía qua bài viết dưới đây bạn nhé!

Con Ba Khía là gì?

Con Ba khía (có danh pháp khoa học là: Sesarma mederi) đây là một loại cua nhỏ trong họ nhà Sesarmidae.

Hình dạng: Thuộc loại họ cua càng to chính vì thế mà càng của con ba khía thường rất to, thậm chí còn to hơn cả phần thân của chúng. Phần mai của ba khía thường sần sùi, trên phần mu này có ba gạch ( khía) chính vì thế người dân gọi nó là con ba khía. Mai và chân có màu nâu sẫm hoặc màu đen xám. Riêng 2 càng của con ba khía có màu đỏ tươi sáng hơn, rất nổi bật. Thân của ba khía thường nhỏ nhưng rất dày mình.

Phân bố: Các bạn có thể bắt gặp con ba khía ở rất nhiều nơi thuộc khu vực ven biển phía Nam của nước ta. Đây là loại động vật sống tập trung ở các vùng nước lợ và mặn trải dài dọc các tỉnh ven biển phía nam như Sóc Trăng, Cà Mau, Cần Thơ. Đặc biệt là những vùng nước lợi thuộc rừng U Minh là nơi  sinh sống lý tưởng nhất của loài sinh vật này.

Ba khía thường thích sống tại những vùng nước lợ hay rừng ngập mặn, nơi chúng sẽ được bảo vệ dưới những tán đước, mắm…Hoặc các bạn có thể tìm thấy những con ba khía sinh sống nhiều ở các bãi bùn nước lợ các tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu…

Tập tính sinh tồn: Mỗi năm những con ba khía chỉ tiến hành sinh sản một lần vào khoảng tháng 10. Đây là thời điểm mùa mưa sẽ khiến mực nước tại những vùng rừng ngập mặn dâng cao, tạo nguồn thức ăn dồi dào cho chúng. Thời điểm này những con ba khía sẽ trèo lên bộ rễ hoặc cành cây đước, cây mắm để tiến hành giao phối và sinh sản

 

Cách khai thác con ba khía

Vì con ba khía thường sinh sống và chú ẩn tại những rừng nước ngập mặn, chính vì thế việc khai thác con ba khía sẽ gặp rất nhiều những khó khăn. Để có những con ba khía thơm ngon và chắc thịt thì người dân miền Tây Nam Bộ phải tốn rất nhiều công sức, ăn bờ ở bụi trong những khu rừng ngập mặn này.

Thông thường vào mỗi ngày rằm tháng 10 âm lịch những người dân ven biển xung quanh những địa điểm có con ba khía sinh sống sẽ đem thau, thùng và đèn đi soi và khai thác ba khía trên các rễ cây và cành cây( đây là mùa nước lên và ba khía trèo lên trên cao nhiều để tiến hành giao phối và sinh sản). Người dân có thể dùng găng tay bảo vệ hoặc những dụng cụ dùng để gạt ba khía vào những chiếc thau.

Hiện tại, do việc khai thác không kiểm soát và điều kiện tự nhiên bị thay đổi do quá trình sâm lấn biển của con người đã khiến số lượng của những con ba khía ngoài tự nhiên bị giảm sút một cách đáng kể. Chính vì thế để bắt ba khía người dân cần phải tìm tới từng gốc cây hoặc hang ổ của chúng để thò tay vào bắt. Khi bắt cần phải thật nhanh tay và dứt khoát nếu không chúng vùng vẫy và kẹp vào tay rất là đau.

Chọn ba khía như thế nào là ngon nhất

Theo kinh nghiệm của người dân Nam Bộ thì để có thể thưởng thức được những con ba khía vào thời điểm thịt thơm ngon nhất, các bạn nên thưởng thức chúng vào khoảng thời gian từ tháng 7 -8 âm lịch hàng năm. Vào thời điểm này những con ba khía đang ở trong giai đoạn khỏe mạnh và bắt đầu gọi tình. Thời điểm này thịt con ba khía sẽ được thơm và ngon nhất, bên trong đầy ắp phần gạch và gạch có màu đỏ son rất đẹp mắt.

Ngoài ra, các bạn nên thưởng thức những con ba khía tại Rạch Gốc, Huyện Ngọc Hiển, Tỉnh Cà Mau. Những con ba khía ở đây được xem là “ Đệ nhất ba khía”, thịt của những con ba khía tại nơi này thơm ngon nức tiếng từ xưa tới nay do chúng được ăn những trái mắm đen khiến thịt của chúng thơm hơn và gạch có màu đỏ son

Các món ăn từ con ba khía

Nói đến con ba khía thì thứ đầu tiên chúng ta nghĩ tới đó là món mắm ba khía, một đặc sản của người dân miền Tây Nam Bộ. Trước đây khi những giá trị kinh tế từ con ba khía không được cao, người dân nơi đây thường sử dụng chúng để làm mắm. Ngày nay, do nhu cầu về đổi mới trong thực phẩm đòi hỏi các đầu bếp phải biến hóa ra nhiều món ăn đa dạng khác nhau mà các chuyên gia ẩm thực đã sử dụng con ba khía làm nguyên liệu cho rất nhiều những món ăn hấp dẫn.

Mắm ba khía

Sau khi chọn được những con ba khía thơm ngon các bạn có thể tiến hành thực hiện món mắm ba khía vô cùng đơn giản bằng cách.

Rửa sạch những con ba khía  còn sống sau khi khai thác hoặc mua ngoài chợ.

Thả từng con ba khía vào nồi hoặc lu to trong có chứa sẵn nước muối.

Nước muối để đựng ba khía phải có độ mặn phù hợp ( nếu nước quá mặn thì ba khía sẽ bị đen vỏ, chát thịt, càng rụng; nếu nước quá nhạt thì ba khía sẽ bị hư; nếu có dính nước mưa thì sẽ khiến thịt của con ba khía có mùi hôi) việc pha nước muối này sẽ phụ thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm.

Lấy lá dừa nước phủ lên trên bề mặt lu

Phần nước muối dùng để ngâm ba khía được người dân miền Tây nam bộ sử dụng để đun làm nước mắm. Sau khi đun lên sẽ tiến hành lọc nhiều lần qua lớp vải để có thể loại bỏ được phần sạn và bẩn có trong nước mắm ba khía.

Món ba khía trộn

Một trong những món ăn cực kỳ dễ chế biến và nổi tiếng từ con ba khía đó chính là món ba khía trộn. Để thực hiện món ăn này các bạn sử dụng những con ba khía sau khi đã được muối.

Rửa sạch bằng nước sôi sau đấy tiến hành tách phần mai, đập dập sơ hai càng

Thêm một chút chanh tỏi ớt và đường kính trắng, xoài xanh hoặc khế chín

Trộn đều tay món ăn trên để khoảng 1 tiếng để gia vị có thể ngấm đều

Món ăn này rất dễ chế biến không gây cảm giác bị ngấy cho người thưởng thức, Vị thơm ngọt của ba khía kết hợp với vị chua chua của xoài và khế có thể khiến nức lòng bất kỳ ai sau khi thưởng thức những món ăn này.

Ba khía muối

Theo người dân Nam Bộ thì việc muối những con ba khía diễn ra cũng vô cùng đơn giản. Trước khi tiến hành muối ba khía họ sẽ giết những con ba khía trước bằng cách:

Sử dụng một chiếc lu thật to sau đấy pha muối và nước vào theo tỷ lệ 1 muối / 3 nước. Những con ba khía lúc này sau khi được rửa sạch sẽ được cho vào trong lu là sẽ lăn ra chết.

Đổ đầy bà khía vào trong chiếc lúc này và để ngâm ba khía ở bên trong chiếc lu đấy

Sáng hôm sau các bạn tiến hành vớt ba khía ra khỏi bên ngoài và để ra những chiếc rổ lớn để ráo nước. Phần nước muối có thể sử dụng phèn để lắng trong và giữ lại

Rửa sạch chiếc lu đấy một lần nữa bằng nước sạch sau đấy xếp ngay ngắn từng con ba khía vào bên trong. Mỗi lớp ba khía các bạn tiến hành rải một lớp muối bên trên cứ thế cho đến hết. Tùy vào muốn sử dụng ba khía trong bao lâu mà các bạn nên cho thêm lượng muối phù hợp. Cứ thế xếp đến hết những con ba khía

Đổ phần nước muối trong đã được lọc phèn vào trong sau đấy đậy kín lại là hoàn thành

Nên ăn món ba khía muối này trong khoảng thời gian 3-4 ngày cùng lắm là 6 – 10 ngày vì nếu để lâu thịt những con ba khía sẽ bị teo lại và không còn được nhiều nữa, ăn sẽ không được thơm và ngon.

Người ta truyền miệng nhau rằng nếu những lu ba khía muối này gặp phải đám ma thì chúng sẽ lập tức bị hỏng, khi đấy mùi vị của những con ba khía sẽ rất là kinh khủng, không thể ăn được. Để tránh hiện tượng này họ thường sử dụng một cục đất đặt lên trên mặt lu và đậy nắp lu lại, như  vậy lu ba khía muối của họ sẽ được bảo vệ, không bị hỏng.

Những món ăn từ con ba khía luôn chiếm một vị trí nhất định trong tâm trí của người dân miền Tây Nam Bộ là do trước đây khi cuộc sống của họ còn nghèo nàn và gặp nhiều khó khăn thì những món ăn từ con ba khía đã cứu họ khỏi những cơn đói, điều này khiến họ không thể nào quên được mùi vị của chúng. Ngày nay, ba khía luôn được xem là món ăn được nhiều người tìm tới vì bởi độ lạ và khẩu vị của con người Việt Nam đã có những thay đổi khi họ không còn quá thích thú với những món ăn được chế biến từ thịt và cá nữa.

Con ba khía có ý nghĩa như thế nào trong đời sống văn hóa

Có lẽ trong tâm trí của bất kỳ người con miền Tây Nam Bộ hình ảnh những con ba khía luôn gắn chặt với tuổi thơ của họ. Ba khía gắn liền với những món ăn dân giã đã nuôi sống họ qua biết bao nhiêu cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Chính vì thế mà hình ảnh những con ba khía cũng được người dân nơi đây cho vào rất nhiều những câu ca dao hay.

Hình ảnh của những con ba khía cũng có thể được xem như những chiến sĩ bộ đội kháng chiến tại vùng sông nước này cứng rắn, xù xì và oai vệ… Khi thấy kẻ địch tấn công sẵn sàng vùng vẫy để kháng cự chống chọi lại.