Nấm Mối – một trong những đặc sản quý hiếm của thiên nhiên Việt Nam, không chỉ là một loại thực phẩm ngon mà còn là một biểu tượng của sự quý phái và hảo hạng trong ẩm thực. Với vị trí địa lý đặc biệt và điều kiện khí hậu thuận lợi, Việt Nam là nơi mà nấm mối phát triển mạnh mẽ và trở thành niềm tự hào của người dân. Để hiểu rỏ hơn về món quà của đất mẹ, hãy cùng theo dõi trong bài viết dưới đây nhé!
Nấm mối là gì?
Nấm mối (danh pháp khoa học:Termitomyces albuminosus) là loài nấm thuộc họ Lyophyllaceae. Loài này từng được đặt tên là Collybia albuminosa. Tên gọi nấm mối vì nấm chỉ xuất hiện ở nơi có mối sinh sống, mối ở đây là loại mối đất chứ không phải mối sống trên cây.
Mối đất làm ổ to như trái dừa khô, hình dáng từng hốc đất, ổ mối đất màu trắng hoặc hơi ngả vàng. nấm mối xuất hiện vào đàu mùa mưa, khoảng từ tháng 4 đến tháng 6 hàng năm. Thường nấm mối xuất hiện ở nơi đất cao vì mối không thể làm ổ ở nơi đất quá ẩm ướt. Nấm mối màu trắng, gốc hơi ngả vàng. Muốn biết chắc chắn đó có phải nấm mối hay không thì chỉ cần đào khoảng đất nhỏ xung quanh, nếu thấy có mối đất sinh sống thì chắc chắn đó là nấm mối.
Đặc điểm của nấm mối
Hình dạng: Nấm mối thường được phân biệt thành hai loại chính: nấm mối trắng (còn gọi là nấm mối tự nhiên) và nấm mối đen (nấm mối trồng). Nấm mối trắng thường có màu sắc từ trắng đến nhạt và có hình dáng tự nhiên hơn. Trong khi đó, nấm mối đen thường có màu sắc đậm hơn và có hình dạng đều đặn hơn do được trồng trên môi trường kiểm soát.
Môi trường sống: Nấm mối thường xuất hiện ở những khu vực có sự hiện diện của mối (termite), loài côn trùng sống trong đất và gỗ. Mối chính là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho nấm mối, và mối thường tạo ra các khu vực ẩm ướt và bóc mẻ trong cây gỗ hoặc vật liệu gỗ chưa xử lý. Điều kiện ẩm ướt và chất dễ phân hủy làm cho môi trường này trở nên lý tưởng cho sự phát triển của nấm mối.
Mùa vụ: Nấm mối thường xuất hiện vào những tháng cuối thu và đầu đông, khi cái se lạnh của môi trường làm cho nấm nở ra một cách hoàn hảo nhất. Mùa mưa cũng là thời điểm thích hợp cho sự phát triển của nấm mối, khi lượng nước dồi dào tạo ra điều kiện ẩm ướt cần thiết.
Cách nhận biết nấm mối
Khi trời mưa dầm kéo dài nhiều ngày, loại mối này tiết ra một chất men xung quanh tổ, đến khi trời nắng thì nấm từ những nơi này sẽ mọc lên thành từng đám, có khi kéo dài vài mét.
Nấm mối chỉ xuất hiện một lần trong 1 năm, kéo dài suốt 1 tháng, từ sau những cơn mưa đầu mùa cho đến đầu thang 6 âm lịch, rộ nhất là thời điểm tết đoan ngọ (mùng 5 tháng 5).
Thành phần dinh dưỡng
Nấm mối giàu can xi, phốt pho, sắt, protein và các chất dinh dưỡng rất tốt cho việc bồi bổ sức khỏe, đặc biệt người mắc bệnh tiểu đường.
Do có hàm lượng phốt pho cao nên có lợi cho người bệnh tật và người cao tuổi.
Ăn nấm mối thường xuyên có thể cải thiện khả năng miễn dịch chống lại các tế bào ung thư, chống lão hóa, giảm lượng đường trong máu (Theo y học cổ truyền Trung Quốc).
Ăn nấm mối thường xuyên có lợi cho kinh nguyệt và làn da phụ nữ (Theo y học cổ truyền Trung Quốc).
Cách tìm nấm mối
Nấm mối mọc ở đâu
Theo kinh nghiệm Tú thấy nấm mối thường mọc gần các hàng rào, bờ tường hoặc dưới các tán cây và đặc biệt là các rừng cao su ở Đồng Nai… nhưng phải có mối sinh sống ở những nơi này, và không phải nơi nào có tổ mối là sẽ có nấm.
Khi bắt gặp tổ mối mọi người nhìn hình dáng của tổ. Nếu thấy ổ mối có ụ nổi hoặc ụ ăn lên cây, leo lên tường nhà, càng lên cao thì càng không có nấm mối. Khi bạn đào tổ mối lên xem thử thì thấy các ụ mối này có những con mối thợ đầu to, mình vàng như con kiến càng, chọt tay vô là nó cắn khá là đau, loại này không phải đâu nhé.
Những tổ mối cho nấm thì ngược lại, ổ mối này thường ở sâu dưới đất khoảng 1 – 2 gang tay, nếu có ụ nhô lên mặt đất thì ụ này rất nhỏ, mấy con mối thợ dáng nhỏ nhắn, mình dài có màu trắng như đầu tăm, còn mối chúa nhỏ hơn nhiều lần so với mối ăn gỗ, men tổ mối màu trắng. Thức ăn của mối là những lá cây khô mục nên ổ mối thường trú ngụ ở dưới tán những cây cổ thụ, chỗ mát mẻ, lùm cây um tùm.
Cách nhận biết nấm mối
Nấm mối có thân màu trắng, mặt trong của mủ nấm màu trắng, mặt ngoài màu xám và có độ trơn nhất định, gốc hơi ngả vàng. Nếu muốn biết chắc chắn đó có phải nấm mối hay không thì chỉ cần đào khoảng đất nhỏ xung quanh, nếu thấy có mối đất sinh sống thì chắc chắn đó là nấm mối.
Mối đất làm ổ to như trái dừa khô, hình dáng từng hốc đất, ổ mối màu trắng hoặc hơi ngả vàng, thường nấm mối xuất hiện ở nơi đất cao vì mối không thể làm ổ ở nơi đất quá ẩm ướt.
Việc tìm nấm sẽ dễ dàng hơn nếu đi vào ban đêm. Ban đêm khi rọi đèn, nấm mối có khả năng bắt sáng và tự động phát quang bên cạnh thì không khí ban đêm thường đặc hơn nên dễ dàng nhận biết được hương thơm của nấm.
Cách hái nấm mối
Thời điểm để nấm mối tốt nhất là khoảng 3h đến 5h sáng vì vậy nhiều người đã phải dậy rất sớm để đi tìm. Lúc này những tai nấm vẫn còn chưa nở bung, giá trị dinh dưỡng cũng như giá cao hơn so với nấm đã nở.
Mọi người lưu ý là khi đi nhổ nấm không được dùng dao hay bất cứ thứ gì bằng kim loại, vì nấm nghe hơi dao sắt mùa sau sẽ lặn mất, không mọc nữa.
Nấm mối nở rộ vào sáng sớm. Ngoài ra vào buổi chiều, những người đi hái nấm thường quay lại chỗ cũ để nhổ hết số nấm còn sót lại.
Ngoài ra theo dân gian, ai “nặng vía” không thể nào tìm được nấm mối, còn người “nhẹ vía” có thể tìm được rất nhiều. Nấm mối thường mọc lại hay mọc xung quanh nơi mà năm trước đã có nên rất dễ tìm.
Cách bảo quản nấm mối
Khi có được nấm mối thì hạn chế làm chúng bị xây xát hay giập vì những chỗ bị giập hay xây xát rất dễ bị vi khuẩn tấn công làm nấm nhanh bị hư hỏng. Bảo quản nơi thoáng mát, nhớ chọn lọc sơ bộ, loại bỏ những nụ nấm bị ố vàng, úng, các phần gốc dính vào còn sót lại trong lần thu hoạch trước.
Loại bỏ luôn những phần hư hỏng và bẩn (cuống nấm) vì những phần này chứa rất nhiều vi sinh vật có hại, là nguyên nhân trực tiếp gây hư hỏng nấm. Nấm mối chứa một lượng dinh dưỡng khá cao nên nếu không loại bỏ những phần bị hư, vi sinh vật sẽ nhanh chóng sinh sôi và lây lan gây hư hỏng dây chuyền.
Vì vậy cần hạ thấp nhiệt độ môi trường nhằm hạn chế quá trình hô hấp của nấm mối và sự phát triển của vi sinh vật để giữ nấm tươi lâu hơn, việc làm lạnh có thể sử dụng phòng có máy điều hòa( lượng lớn) hoặc dùng thùng xốp cho đá xuống dưới đáy và cho nấm phía trên.
Đơn giản là cạo phần đất và cắt chân sau đó cho bào túi ni lông thổi phồng hơi lên, rồi bỏ vào tủ lạnh là xong.
Công dụng của Nấm Mối mang lại
Nấm Mối có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe như nhiều loại nấm khác. Theo nghiên cứu của Y Học cổ truyền cho biết thì loại nấm có nhiều công dụng còn vượt trội hơn các loại nấm ăn thông dụng khác.
Vậy nên, Nấm Mối không chỉ được xem là một món ăn đắt tiền cao quý mà còn là một vị thuốc cho sức khỏe. Khi dùng loại nấm này, chúng sẽ mang lại nhiều tác dụng như:
Ăn Nấm Mối ngừa ung thư
Đa phần các loại nấm đều có tác dụng và khả năng ngừa ung thư khá tốt, những sẽ tùy theo thế mạnh của mỗi loại nấm mang lại mà công hiệu sẽ khác nhau.
Theo tạp chí Trung Y lâm sàng có đề cập rằng: “Trong Nấm Mối có hàm lượng dinh dưỡng tự nhiên (nước bọt mối chúa và các vi sinh thực vật tạo thành) cao“.
Nên dùng loại nấm này sẽ có khả năng ức chế tối đa sự sinh trưởng và phát triển của các loại virus và cũng đồng thời giúp ngăn ngừa và giảm tỷ lệ phát triển các tế bào ung thư, bao gồm ngừa ung thu vú ở phụ nữ từ 28-40 tuổi nữa đó nha các bạn.
Công dụng của chúng hiệu quả chỉ bởi vì nấm rất giàu chất xơ, ưa sạch, có tác dụng bổ âm, bổ máu, vận thông kinh mạch và giải độc cơ thể một cách tuyệt diệu từ bên trong.
Tuy nhiên, nấm mang trong mình tính hàn, nên bạn cần phải dùng nấm đúng cách, không ăn nấm với các đồ uống lạnh như thức uống để lạnh, có đá hay mang tính thanh mát hạ nhiệt nếu bạn không muốn bị đau bụng và bác Tào Tháo kêu gọi.
Ăn Nấm Mối lợi kinh nguyệt cho phụ nữ
Bạn có biết, từ các triều đại phong kiến ở Trung Quốc, các vương hậu và phi tần trong cung đã được dùng loại nấm này để làm đẹp da và điều hòa kinh nguyệt đó nha.
Vậy nên, chị em phụ nữ hãy ăn bổ sung Nấm Mối thường xuyên nhé, việc này sẽ rất tốt cho kinh nguyệt và làn da con gái của mình đó. Đặc biệt là những chị em gái không đều ngày kinh nguyệt, hãy áp dụng cách này sẽ tốt hơn dùng thuốc.
Ngày nay, nhiều công ty trên thế giới đã dùng loại nấm này để chiết xuất chất ra làm các sản phẩm hỗ trợ. Ngoài ra, kết hợp chiết xuất Nấm Mối với nha đam, rau bồ ngót, bí đỏ có thể làm thành mỹ phẩm, kem dưỡng da các loại.
Đặc biệt, dùng Nấm Mối rất có ích, giúp bảo vệ làn da cho ai có làn da bị dị ứng, dễ bị viêm nhiễm do các tia cực tím từ ánh nắng mặt trời.
Ăn Nấm Mối giúp tăng cường đề kháng
Nấm vốn nổi danh là thiên hạ đệ nhất dinh dưỡng, ăn nấm giúp tăng cường đề kháng cực tốt, và Nấm Mối cũng không ngoại lệ, hàm lượng dinh dưỡng của chúng cực cao.
Sở dĩ việc giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể vì chúng có rất nhiều các vitamin và khoáng chất hữu ích cho cơ thể. Bên cạnh đó, các hoạt chất Polysaccharide có trong chúng còn có khả năng hoạt hóa miễn dịch cho các tế bào nữa đó.
Ngoài ra, với khả năng giúp thúc đẩy quá trình sinh sản và phát triển của tế bào Lympho, hoạt chất này còn kích hoạt 2 tế bào Lympho B và Lympho T để bảo vệ sức khỏe người dùng hiệu quả nữa.
Ăn Nấm Mối giúp tăng tiết sữa cho các mẹ sau sinh.
Nãy giờ kể trên xuống hẳn bạn cũng thấy, Nấm Mối giống như được sinh ra là dành cho phụ nữ là nhiều, bởi chúng được coi là vị thuốc dân gian tự nhiên hữu hiệu cho chị em phụ nữ.
Việc ăn loại nấm này thường xuyên không chỉ giúp bạn có một làm đẹp da, điều hòa kinh nguyệt ổn định mà còn giúp các mẹ sau sinh tăng khả năng tiết sữa đó nha. Các mẹ bỉm sữa hãy thử ăn nhé, tuyệt diệu lắm đó, giúp bé có thêm dinh dưỡng.
Nấm Khỏe chia sẻ nhỏ cho các mẹ bỉm sữa nè, đó là chỉ cần nấu Nấm Mối tươi với thịt bò, kết hợp cùng khoai sọ và hoa cúc vàng theo công thức. Mỗi ngày ăn chừng 3 lần với 3 bữa ăn và dùng trong 2 tuần liên tục là sẽ có công hiệu, tăng được lượng sữa cho bé.
Ăn Nấm Mối giúp chắc khỏe xương
Nấm Mối là thực phẩm rất giàu canxi, sắt, protein và các chất dinh dưỡng. Không chỉ vậy, khi mọc tự nhiên, nấm có khả năng hấp thụ vitamin như cơ thể người, chỉ cần có tiếp túc với ánh nắng mặt trời thì nấm có thể chuyển hóa vitamin D.
Cho nên, ăn loại nấm này dạng tươi tự nhiên rất tốt cho việc bồi bổ sức khỏe cho người cao tuổi có xương khớp yếu bởi sự kết hợp của canxi với vitamin D. Cùng với hàm lượng dinh dưỡng cao, kết hợp với Protein sẽ giúp giảm bệnh tật ở những người lớn tuổi ốm yếu.
Ăn Nấm Mối giúp giảm tiểu đường
Tuyệt vời làm sao, trong Nấm Mối lại có hàm lượng Phốt Pho khá cao cùng với khả năng hạ đường trong máu nên nếu dùng loại nấm này thường xuyên rất có lợi đối với những người mắc bệnh tiểu đường đó nhé các bạn.
Một số công dụng khác của Nấm Mối
Ngoài những lợi ích mà Nấm Khỏe kể ở trên, loại nấm này còn có rất nhiều công dụng hữu hiệu khác cũng như hỗ trợ chữa các bệnh cơ thể như thanh nhiệt, nhuận tràng,…
Không chỉ vậy, ăn Nấm Mối còn giúp cơ thể hỗ trợ điều trị huyết áp cao, giúp dễ ngủ hơn và có một hệ tiêu hóa tốt. Đặc biệt hơn, những người lao động trí thức thường nhiều việc, stress, biếng ăn dẫn tới mệt mỏi càng nên sử dụng loại nấm này để bồi bổ.
Cách chế biến Nấm Mối thế nào?
Nấm là món vô cùng dễ chế biến hoặc kết hợp cùng các món khác, chúng có thể biến tấu thành hàng chục món khác nhau lận cơ đấy.
Điển hình như Nấm Mối có thể làm các món như:
- Cháo nấm.
- Nấm xào tỏi (ăn với cơm rất ngon) theo khẩu vị trong Nam.
- Nấm xào gia vị (sơ chế bằng cách xào sơ qua với các gia vị theo công thức), món này có thể cho vào tủ đông dùng dần được tới vài tháng.
- Cháo thịt (gà, vịt) hoặc cháo hành, kết hợp cho nấm xào vào để dậy mùi cực ngon và ngọt, người bệnh dùng chào hành với nấm sẽ rất khỏe.
- Nấm xào lá lách.
- Nấm luộc chấm mắm (món này phải làm mắm thật ngon) để chấm ăn với cơm hoặc cuốn với rau và bún, hết xảy luôn nha.
- Nấm kho thường hoặc kho với nước cốt dừa.
- Nấm om tương.
- Bánh canh nấm.
- … và vô cùng nhiều món nữa.
Mùi vị và độ ngọt của nấm khá đặc trưng, khi kết hợp vào cùng các món khác chúng không chỉ giữ được mùi vị đặc trưng mà còn làm món ăn ngọt lên tự nhiên, cắn miếng nấm có độ dai sần sật và vị ngọt thanh trong từng cuốn lưỡi, nuốt vào hậu ngọt ở cổ.
Giá nấm mối
Hiện trên thị trường có vài loại nấm mối khác nhau do chúng được mọc ở các vùng đất khác nhau. Theo kinh nghiệm nấm miền Tây mọc trên đất phèn thì nấm miền Đông lại mọc trên đất cát và đất đỏ bazan. Nấm miền Tây thường nhỏ hơn nhưng cây nấm chắc và ngọt hơn. Một số người sành ăn cũng đánh giá cao loại nấm mọc trên đất đỏ. Còn loại mọc trên đất cát bị cho là kém ngon, giá rẻ hơn, cho nên giá nấm mối có thể giao động từ 300.000 – 900.000đ.
Nấm mối có trồng được không
Việt Nam mình giờ vẫn chưa thể trồng nấm mối nhân tạo và cũng chưa có nhiều đề tài khoa học nghiên cứu chuyên sâu về nấm mối, Tú có đọc qua một số báo đưa tin rằng là đã trồng được nhưng khi xem kỹ thì chỉ trồng được nấm mối đen, mà loại nấm đen nay hoàn toàn không liên quan và khác xa nấm mối trắng.
Hiện nay nấm mối có vẻ khan hiếm hơn trước đây rất nhiều, một phần do lượng tiêu thụ lớn dẫn đến người đi tìm hái cũng rất đông, một phần do sử dụng thuốc bảo vệ thực vật phổ biến ở nhiều nơi là mối không thể sinh sống dẫn tới không có nấm.
Xem thêm: Hải sâm – Những thông tin cơ bản liên quan đến Hải Sâm có thể bạn chưa biết
Kết
Trên đây là những thông tin liên quan đến nấm mối do baokhuyennong.com đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Nấm mối không chỉ là một món ăn ngon mà còn là một món quà quý giá từ thiên nhiên, mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe và đời sống con người. Hy vọng với ít kinh nghiệm của bản thân có thể giúp mọi người đi tìm hái nấm mối dễ dàng hơn và có thể chế biến các món ăn từ nấm mối ngon tuyệt.
