Bào ngư và những giá trị dinh dưỡng của bào ngư có thể bạn chưa biết?

Bào ngư hay còn gọi là Hải sâm, là một loại động vật thân mềm sống ở vùng nước ven biển, được ví như “ngọc trai” của đại dương bởi hương vị thơm ngon, giá trị dinh dưỡng cao và vẻ ngoài sang trọng. Bào ngư từ thời xa xưa đã là món ăn quý hiếm, là một trong những “bát trân”, những món ăn chỉ xuất hiện trong các bữa ăn vương giả. Vậy bào ngư là gì mà lại quý như vậy? Chúng sống ở đâu, có lợi ích gì về dinh dưỡng? Tất cả những thắc mắc đó sẽ được giải đáp trong bài viết sau đây.

Thành phần dinh dưỡng có trong bào ngư

Bào ngư rất bổ dưỡng và là một nguồn tuyệt vời của protein, iốt và axit béo omega-3. Nó cũng cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng và cực kỳ ít chất béo.

Theo Cơ sở dữ liệu dinh dưỡng USDA, bào ngư (85 gram) nấu chín cung cấp khoảng:

• Lượng calo : 161
• Selen : 44 mcg (63% giá trị hàng ngày)
• Protein : 16,7 g (33% giá trị hàng ngày)
• Axit pantothenic : 2.440 mg (24% giá trị hàng ngày)
• Sắt : 3,23 mg (18% giá trị hàng ngày)
• Photpho : 184,45 mg (18% giá trị hàng ngày)
• Magiê : 47,60 mg (12% giá trị hàng ngày)
• Thiamin : 0.187 mg (12% giá trị hàng ngày)
• Vitamin B12 : 0,59 mcg (10% giá trị hàng ngày)
• Đồng : 0,194 mg (10% giá trị hàng ngày)
• Niacin : 1.615 mg (8% giá trị hàng ngày)
• Riboflavin : 0,11 mg (7% giá trị hàng ngày)
• Vitamin B6 : 0.128 mg (6% giá trị hàng ngày)
• Kali : 241,40 mg (5% giá trị hàng ngày)
• Kẽm : 0,81 mg (5% giá trị hàng ngày)
• Canxi : 31,45 mg (3% giá trị hàng ngày)
• Mangan : 0,060 mg (3% giá trị hàng ngày)
• Vitamin C : 1,5 mg (2% giá trị hàng ngày)

Tác dụng của bào ngư đối với sức khoẻ

Giảm nguy cơ mắc bệnh tim

Bào ngư chứa axit béo omega-3, đặc biệt là axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA), được biết là làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Các axit béo này có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim bằng cách giảm mức độ chất béo trung tính trong máu ở người.

Phòng chống ung thư

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng chiết xuất từ loại hải sản này có đặc tính chống ung thư bằng cách gây ra cái chết của các tế bào khối u và hoại tử.

Một nghiên cứu năm 2010, được công bố trên BMC Compuityary and Alternative Medicine, cho thấy chiết xuất nội tạng bào ngư có thể ức chế sự phát triển của khối u và thúc đẩy tăng sinh tế bào CD8 + T và chức năng tế bào.

Tăng cường hệ miễn dịch

Các axit béo omega-3 trong loại hải sản này cũng có thể có lợi cho hệ thống miễn dịch.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học bang Michigan và Đại học East Carolina phát hiện ra rằng thực phẩm chứa nhiều hợp chất axit béo omega-3 DHA dường như tăng cường hoạt động của một tế bào bạch cầu gọi là tế bào B, một phần quan trọng trong phản ứng miễn dịch của cơ thể.

Một nghiên cứu gần đây của Harvard và Đại học Washington cho thấy những người ăn thực phẩm có nhiều omega-3 thường có xu hướng sống lâu hơn những người có mức omega-3 thấp.

Điều hòa chức năng tuyến giáp

Hormon tuyến giáp là cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường của các mô như hệ thống thần kinh trung ương. Bào ngư chứa một lượng iốt đáng kể đóng vai trò thiết yếu trong chức năng của tuyến giáp.

Loại hải sản này cũng cung cấp đồng giúp kích thích chức năng tuyến giáp bằng cách tăng cường hormone và cải thiện chức năng trao đổi chất.

Giữ cho gan khỏe mạnh

Bào ngư là một chất hỗ trợ gan tự nhiên và tăng sức mạnh giải độc của gan. Nó hoạt động bằng cách hỗ trợ các chức năng trao đổi chất của gan. Nó cũng có thể ngăn ngừa tổn thương gan do tiêu thụ rượu thường xuyên hoặc quá mức.

Ngăn ngừa đau khớp

Loại hải sản này rất giàu glycosaminoglycans tự nhiên giúp thúc đẩy các khớp khỏe mạnh và các mô liên kết. Nó hỗ trợ vận động khớp, do đó giúp giảm đau viêm khớp và viêm.

Duy trì sức khỏe xương

Do lượng phốt pho và canxi có nhiều trong loại hải sản này, nó rất có lợi cho sức khỏe xương của chúng ta. Phốt pho hoạt động với canxi để giúp cải thiện mật độ xương và giữ cho xương khỏe mạnh.

Quản lý cân nặng

Bào ngư có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm giúp duy trì trạng thái cân bằng trao đổi chất, ngăn ngừa sự tích tụ chất béo. Nó đã được sử dụng trong hầu hết các chế độ ăn kiêng giải độc vì khả năng hỗ trợ các chức năng trao đổi chất khác nhau của cơ thể.

Vùng phân bố của bào ngư

Bào ngư là một trong những sản vật của biển cả được nhiều ngư dân săn lùng vì giá trị kinh tế cao. Thông thường, Bào ngư xuất hiện nhiều ở vùng biển, hải đảo nhiều đá, kể cả những vùng nước chảy mạnh. Khi còn nhỏ, bào ngư thường bám gần bờ; nhưng khi trưởng thành, chúng di chuyển ra xa dần và sâu hơn ở đá ngầm dưới biển.

Tại Việt Nam, bào ngư có nhiều tại các vùng biển Cô Tô, Hạ Long, Khánh Hòa, Côn Đảo, Phú Quốc,…

Đặc điểm hình dáng và sinh thái của bào ngư

Bào ngư thuộc ngành thân mềm, có vỏ tầng thân phát triển lấn tầng xoắn ốc, đặc điểm này khiến toàn thân chúng trông như một khối dẹt. Vỏ rất cứng, được tạo thành từ nhiều lớp xếp chồng lên nhau, lớp vỏ có cấu tạo chủ yếu từ canxi cacbonat.

Lớp vỏ phía ngoài của bào ngư có nhiều vân xen kẽ nhau với các màu như tím, nâu, xanh,… Các màu sắc khác nhau trên lớp vỏ này phụ thuộc vào sự thích nghi với môi trường sống của từng loài

Mặt phía trong của bào ngư có lớp xà cừ óng ánh

Bào ngư thở bằng các lỗ được tạo thành do sự xoắn của các gờ từ mép vỏ gần miệng; bào ngư thoát nước từ mang.

Chân bào ngư rộng; chúng dùng chân để bò, di chuyển từ nơi này đến nơi khác và có cơ bám chắc vào đá đáy biển. Vì vậy, để bắt được bào ngư, các thợ lặn phải lặn xuống sâu dưới đáy biển để tách nó ra khỏi đá ngầm.

Bào ngư phân tính đực – cái riêng biệt, có thể phân biệt giới tính dựa vào màu sắc của chúng trong mùa sinh sản: bào ngư cái thường có màu xanh đen trong khi bào ngư đực lại có màu vàng

Bào ngư sợ ánh sáng, chúng thường ẩn nấp trong các hốc đá vào ban ngày và chui ra tìm mồi vào ban đêm

Bào ngư sinh trưởng tương đối chậm nhưng đều, không thay đổi tỷ lệ hình học theo thời gian

Các loại bào ngư phổ biến

Tại vùng biển Việt Nam hiện có 4 loại bào ngư chính, đó là: bào ngư 9 lỗ, bào ngư bầu dục, bào ngư vành tai và bào ngư dài; trong đó bào ngư vành tai được cho là có tiềm năng trong nuôi trồng thủy sản do chúng sỡ hữu kích thước và trọng lượng cơ thể lớn (dài 112mm và nặng 167g). Hiện tại, bào ngư vành tai phân bố chủ yếu ở vùng biển các tỉnh miền Trung kéo dài đến vùng biển Côn Đảo, Phú Quốc và quần đảo Trường Sa.

Thức ăn của bào ngư

Bào ngư là loài ăn thực vật. Thức ăn của chúng thay đổi tương ứng theo từng giai đoạn phát triển nhưng chủ yếu vẫn là ăn các loài rong biển, mùn bã hữu cơ dưới biển

Tập tính sinh sản của bào ngư

Bào ngư sinh sản hữu tính. Chúng đẻ trứng vào mùa nóng, thường đẻ vào lúc chiều tối và rạng sáng.

Bào ngư đực thường phóng tinh trước, sau đó bào ngư cái mới đẻ trứng. Trứng thụ tinh ngoài nên có tỷ lệ thụ tinh rất thấp. Để khắc phục nhược điểm này, bào ngư thường tập trung thành từng đàn trong một nơi với mật độ cao vào mùa sinh sản để tăng tỷ lệ thụ tinh cho trứng.

Vào mùa lạnh, bào ngư nghỉ hoạt động sinh dục.

Nuôi bào ngư đúng cách

Hiện nay, bào ngư không nhất thiết phải được nuôi ở biển (bằng cách nuôi lồng treo bè ngoài biển, nuôi thả đáy trên bãi đá hay rạn san hô dọc bờ biển), hiện bào ngư có thể được nuôi trong bể xi măng, đăng, lồng, đìa,… nên khá thuận lợi cho những ai có ý định nuôi và nhân giống loài hải sản quý này.

Nuôi bào ngư rất đơn giản, lại không quá tốn kém. Người nuôi chỉ cần nuôi cấy rong câu chỉ vàng thật nhiều là được vì thức ăn của bào ngư chủ yếu là rong câu này.

Nuôi bào ngư phải trải qua 2 giai đoạn gồm: giai đoạn ấu trùng thường kéo dài khoảng 3 tháng – khi bào ngư đạt kích cỡ khoảng từ 4-5 mm thì bắt đầu chuyển qua nuôi thương phẩm, giai đoạn này thường kéo dài khoảng 6 tháng – khi bào ngư đạt kích cỡ khoảng từ 40-50 mm thì được phép thu hoạch

Một số thông tin thú vị khác

Cùng với hải sâm, ốc hương, cầu gai, điệp, bào ngư là loại hải sản quý, có giá trị kinh tế cao và đặc biệt có thể cạn kiệt nếu không được tái tạo.

Vào thời vua chúa, bào ngư cũng nằm trong danh sách “bát trân” – 8 món ăn tuyệt phẩm cho giới quý tộc gồm: nem công, chả phượng, da tê ngưu, bàn tay gấu, gân nai, môi đười ươi, thịt chân voi và bào ngư.

Ngày nay, bào ngư được biết đến là loài hải sản cung cấp nguồn dưỡng chất tuyệt vời giúp bảo vệ cơ thể khỏi bệnh ung thư; ức chế một số loại tế bào khối u như tế bào ung thư vòm họng, khối u viêm gan A, ung thư vú; tốt cho chất lượng tinh trùng và tăng độ hưng phấn cho nam giới; bồi bổ sức khỏe và làm đẹp da, chống lão hóa cho nữ giới.